Trong quản trị nguồn nhân lực có hai hình thức trả lương chính: Lương tháng theo thời gian và lương khoán theo sản phẩm. Vậy lương khoán là gì? Lương khoán có ưu, nhược điểm thế nào mà hiện nay được ưa chuộng đến vậy? Hãy cùng Việc Làm 24h tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!
Lương khoán là gì?
Lương khoán là hình thức trả lương. Mức lương này do doanh nghiệp và người lao động thỏa thuận, thống nhất dựa trên yêu cầu, khối lượng, chất lượng và thời gian dự kiến hoàn thành công việc. Hai bên thường sẽ cam kết với nhau thông qua hợp đồng giao khoán. Người lao động nhận được khoản tạm ứng trước khi bắt đầu dự án và sẽ nhận đủ số tiền còn lại khi hoàn tất công việc theo hợp đồng.
Xem thêm: Lương cạnh tranh là gì? Cách deal lương hiệu quả khi JD ghi lương cạnh tranh
Hình thức trả lương khoán còn được quy định tại Khoản 1 Điều 96 và Khoản 3 Điều 97 Bộ luật Lao động 2019, có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2021. Theo đó, người sử dụng lao động có quyền trả lương cho người lao động theo các hình thức khác nhau, miễn là được sự thỏa thuận đồng ý giữa hai bên.
“Người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận về hình thức trả lương theo thời gian, sản phẩm hoặc khoán. Người lao động hưởng lương theo sản phẩm, theo khoán được trả lương theo thỏa thuận của hai bên; nếu công việc phải làm trong nhiều tháng thì hằng tháng được tạm ứng tiền lương theo khối lượng công việc đã làm trong tháng.”
Lương khoán thường được áp dụng đối với các dự án, sản phẩm mang tính thời vụ, không thường xuyên, cấp bách, ít lặp lại hoặc vào dịp kinh doanh cao điểm cần thêm nhân lực hỗ trợ. Để tối ưu chi phí vận hành, doanh nghiệp sẽ chọn giải pháp thuê ngoài (outsource) thay vì tuyển dụng nhân sự toàn thời gian và trả lương hàng tháng. Ngoài ra, một số công ty vẫn thực hiện song song cả hai hình thức khoán và lương tháng cho nhân viên chính thức. Trong đó, lương tháng là khoản cố định và thường sẽ chỉ ở mức căn bản khoảng 5.000.000 VNĐ đến 10.000.000 VNĐ; lương khoán là khoản thu nhập thêm phát sinh theo dự án.
Một số ví dụ về công việc thường hay được giao khoán như:
- Lập trình website, viết nội dung cho website
- Thiết kế, thi công và xây dựng công trình nhà ở
- Dự án lắp đặt và tối ưu mạng viễn thông di động 4G, 5G
- Khoán tổ chức sự kiện
- …
Ưu và nhược điểm của việc áp dụng lương khoán là gì?
Ngày nay, hình thức lương khoán được rất nhiều doanh nghiệp và người lao động ưa chuộng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Đặc biệt, lương khoán sẽ được áp dụng đối với hầu hết đội ngũ Freelancer (người làm việc tự do). Đây là một xu hướng nghề nghiệp mới của giới trẻ khi họ không muốn bị ràng buộc bởi pháp lý, luôn khát khao sự tự do về mặt thời gian và tài chính. Freelancer có thể nhận một lúc nhiều dự án ở các công ty khác nhau mà vẫn đảm bảo được chất lượng công việc.
Sau khi đã nắm được lương khoán là gì, bạn cần tìm hiểu thêm về ưu, nhược điểm của hình thức trả lương này để có thể vận dụng một cách hiệu quả nhất vào doanh nghiệp hoặc lưu ý khi chính bạn là người deal lương nhận khoán.
Ưu điểm của lương khoán
- Dễ dàng thỏa thuận báo giá thực hiện công việc cho cả người lao động và người sử dụng lao động.
- Khi thuê khoán và có hợp đồng với các điều khoản chặt chẽ, doanh nghiệp có thể trao quyền cho người lao động, không cần kiểm soát hằng ngày mà chỉ quan tâm đến kết quả cuối cùng.
- Hạn chế chi phí phát sinh lắt nhắt nên doanh nghiệp chủ động được tổng ngân sách phải chi trả cho dự án ngay từ khi bắt đầu.
- Có thể hoàn thành công việc trong khoảng thời gian mà doanh nghiệp mong muốn.
- Đối với người lao động, lương khoán cũng tạo được động lực và trách nhiệm phải hoàn thành dự án trong khoảng thời gian đã cam kết.
Nhược điểm của lương khoán là gì?
- Doanh nghiệp phải tạm ứng cho người lao động một khoản tiền nhất định theo thoả thuận trước khi triển khai dự án, thông thường sẽ là 30 – 50%.
- Doanh nghiệp cũng cần tính toán đơn giá các hạng mục công việc hết sức cẩn thận, tỉ mỉ để tối ưu chi phí nhưng vẫn đảm bảo quyền lợi của người nhận khoán. Đồng thời, xây dựng các chính sách thưởng thêm, thưởng nóng để tạo động lực cho người lao động khi kết quả công việc vượt ngoài sự mong đợi hoặc hoàn thành sớm hơn dự kiến.
Cách tính lương khoán cho người lao động
Theo Điểm C Khoản 1 Điều 54 Nghị định 145/2020/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của bộ luật Lao động về điều kiện lao động và quan hệ lao động ban hành ngày 14 tháng 12 năm 2020 có hiệu lực thi hành ngày 01 tháng 02 năm 2021 quy định: “Tiền lương khoán được trả cho người lao động hưởng lương khoán phụ thuộc vào khối lượng công việc, chất lượng công việc và thời gian hoàn thành công việc của họ.”
Công thức tính lương khoán:
Lương khoán = Mức lương thỏa thuận x Tỷ lệ (%) hoàn thành công việc
Ví dụ công ty A giao cho lập trình viên freelancer B dự án thiết kế website với chi phí 20.000.000 VNĐ hoàn thành trong khoảng thời gian 30 ngày làm việc (không kể Thứ 7, chủ nhật). Tuy nhiên, sau thời gian này, mức độ hoàn thành công việc chỉ đạt 80% các mô tả chức năng và giao diện thể hiện rõ trong hợp đồng. Công ty A quyết định không gia hạn thêm thời gian làm việc mà nghiệm thu tại thời điểm này. Như vậy, mức lương mà B nhận được sẽ là: 20.000.000 * 80% = 16.000.000 VNĐ
Hiện Việc Làm 24h đã có công cụ tính lương gross sang net rất tiện lợi. Người lao động, các ứng viên xin việc có thể truy cập vào trang để quy đổi lương cực tiện lợi chỉ trong tích tắc.
Xem thêm: Lương gross là gì, cách tính lương gross sang net người lao động nên biết
Những lưu ý khi thỏa thuận lương khoán
Mô tả chi tiết yêu cầu
Việc xác định rõ yêu cầu và mục tiêu (KPI) công việc là điều rất cần thiết cho cả người lao động và doanh nghiệp. Bản mô tả chi tiết giúp lập danh sách đầu việc cần triển khai, ước lượng khối lượng công việc và dự trù thời gian hoàn thành. Báo giá lương khoán có thể căn cứ vào chi phí cho 1 giờ hoặc 1 ngày làm việc, sau đó nhân với tổng thời gian nhân sự đã dự kiến. Tuỳ thuộc vào ngành nghề, lĩnh vực và độ phức tạp của dự án mà người lao động quyết định báo giá theo giờ hay theo ngày.
Bằng cách này, người lao động có thể đưa ra được mức giá tương xứng mà không bị thiệt thòi. Nhiều trường hợp người lao động sẽ hỏi trực tiếp ngân sách (budget) dự kiến cho dự án là bao nhiêu trước khi phân tích yêu cầu. Doanh nghiệp cần hoạch định được khoảng giá để dễ dàng thương lượng mức lương với nhân sự. Những yêu cầu nằm ngoài yêu cầu (out of scope), người lao động hoàn toàn có thể báo giá phát sinh trong quá trình thực hiện. Tuy nhiên, nếu yêu cầu ban đầu đã thật sự đầy đủ thì việc phát sinh thêm là điều cần hạn chế.
Nguyên tắc win – win đôi bên cùng có lợi
Lương khoán vốn dĩ đã tối ưu chi phí nhân sự cho doanh nghiệp vì công ty không phải nuôi quân và trả lương hàng tháng. Nhiều quản lý có khả năng thương lượng tốt luôn tìm cách áp đảo nhân sự để chạm được ngưỡng lương thấp nhất có thể, thậm thí sẵn sàng đưa lợi ích công ty lên trên quyền lợi nhân sự. Thế nhưng, bạn hãy tạo cho người lao động một tâm thế làm việc thoải mái, có cảm giác được đối xử công bằng, khích lệ tinh thần. Mức lương khoán cần được chốt trong sự hài lòng ở cả hai phía.
Xem thêm: Review lương là gì? Bí quyết giúp doanh nghiệp giữ chân nhân sự
Đồng thời, doanh nghiệp cũng nên đưa ra những mức hoàn thành công việc khác nhau, và mỗi mức cao hơn sẽ nhận được tỷ lệ lương khoán cao hơn. Ngoài ra, có thể kèm thêm tiền thưởng để thúc đẩy người lao động phát huy tối đa năng suất làm việc của mình trong khoảng thời gian ngắn.
Ràng buộc bằng hợp đồng hợp tác
Để không xảy ra tranh chấp không đáng có giữa người sử dụng lao động và người lao động, hai bên cần ký hợp đồng hợp tác và trong hợp đồng cần có những điều khoản quy định đầy đủ và rõ ràng về: lương, checklist công việc, phạm vi công việc, thời gian hoàn thành, thuế thu nhập cá nhân cần khấu trừ và công thức tính lương sẽ áp dụng trong trường hợp không đạt yêu cầu.
Trên đây là toàn bộ thông tin về lương khoán là gì và các lưu ý trong quá trình thỏa thuận lương khoán, hy vọng giải đáp được thắc mắc và mối quan tâm của các bạn. Đừng quên theo dõi Nghề Nghiệp Việc Làm 24h để cập nhật kiến thức hữu ích về lương khác nhé!
Xem thêm: Phải làm gì khi bị trả lương không xứng đáng với năng lực bản thân?
