Có lẽ bạn đã quen với những thông tin tuyển dụng chỉ tuyển những người có kinh nghiệm nhiều năm hay nằm trong độ tuổi nhất định. Vậy đây có phải là biểu hiện của phân biệt tuổi tác trong tuyển dụng không? Hãy cùng Nghề Nghệp Việc Làm 24h tìm hiểu nhiều hơn về chủ đề này qua bài viết dưới đây.
Nguyên nhân của sự phân biệt tuổi tác là gì?
Mặc dù nhiều nhà tuyển dụng có thể không cố ý phân biệt đối xử tuổi tác nhưng điều này vẫn luôn xảy ra. Trong một cuộc khảo sát của AARP, cứ ba người lao động từ 45 tuổi trở lên sẽ có hai người đã chứng kiến hoặc trải qua sự phân biệt tuổi tác tại nơi làm việc. Ngoài ra khảo sát cũng cho thấy sự khác biệt đáng kể về giới tính khi nói đến vấn đề này, 72% phụ nữ cho rằng mọi người phải đối mặt với sự phân biệt tuổi tác trong khi chỉ có 57% nam giới đồng ý.
Một số nhà tuyển dụng có những lo ngại vô căn cứ về việc tuyển dụng ứng viên trên 50 tuổi. Theo tiến sĩ Peter Cappelli – chuyên gia về nhân sự, quản lý công, phân biệt đối xử có nguồn gốc chung từ nỗi sợ hãi về sự khác biệt. Đây là lý do vấn nạn phân biệt tuổi tác luôn tồn tại, xuất phát từ những định kiến:
– Người lao động lớn tuổi chỉ chấp nhận lương cao.
– Người lao động trẻ tuổi thường không gắn bó.
– Người lao động lớn tuổi không có nhiều kỹ năng.
Phân biệt tuổi tác được chia làm 2 loại phổ biến là:
Phân biệt tuổi tác trực tiếp
Vấn đề này xảy ra khi một người bị đối xử không công bằng vì tuổi của họ so với những người ở độ tuổi khác trong cùng hoàn cảnh. Ví dụ một nhân viên không được thăng chức vì đã còn quá trẻ so với mặt bằng chung.
Phân biệt tuổi tác gián tiếp
Phân biệt tuổi tác gián tiếp xảy ra khi nhà tuyển dụng đưa ra nhưng yêu cầu có vẻ như công bằng với tất cả nhưng thực tế lại gây bất lợi cho một số người vì tuổi tác của họ. Ví dụ mô tả công việc yêu cầu “kinh nghiệm mười năm” thay vì liệt kê các kỹ năng cần thiết. Trong trường hợp này, nhà tuyển dụng không hoan nghênh những người trẻ tuổi nộp CV và do đó có cả khả năng bị phân biệt đối xử gián tiếp.
Phân biệt tuổi tác trong tuyển dụng
Theo một nghiên cứu toàn cầu do tổ chức đào tạo nghề nghiệp phi lợi nhuận Generation thực hiện từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2021, 63% người thất nghiệp từ 45 tuổi trở lên đã không có việc làm trong hơn 1 năm. Ở các nhóm tuổi khác, con số này lần lượt là:
– 35 – 44 tuổi: 52%
– 18 – 34 tuổi: 36%
Ngoài ra, Generation còn cho biết rằng tình trạng này đã kéo dài kể từ năm 2015, những người từ 45 tuổi trở lên đã liên tục chiếm từ 40 – 70% số người thất nghiệp dài hạn. Sự phân biệt tuổi tác dù có ý thức hay vô thức đều gây ra những cản trở cho quá trình tuyển dụng. Trong thời gian thiếu hụt nhân tài, điều này đặc biệt bất lợi, khiến các công ty khó tìm được nhân viên mới có kinh nghiệm và kỹ năng phù hợp.
Có nhiều lý do để các nhà quản lý ngại tuyển dụng những người từ 45 tuổi trở lên như không theo kịp sự phát triển của công nghệ, gặp khó khăn trong việc học kỹ năng mới và làm việc chung với các đồng nghiệp trẻ tuổi do khác biệt thế hệ. Tuy nhiên khi được tuyển dụng, những người lớn tuổi lại được đánh giá tốt do năng suất làm việc cao và gắn bó lâu dài với công ty. Do đó, điều quan trọng là các nhà tuyển dụng có sẵn sàng bỏ qua tuổi tác và trao cơ hội cho những người lớn tuổi hay không.
Phân biệt tuổi tác ở nơi làm việc
Dưới đây là 8 dấu hiệu phổ biến về vấn nạn phân biệt tuổi tác ở môi trường công sở:
1. Công ty chỉ tuyển dụng nhân viên trẻ tuổi
Mặc dù nhà tuyển dụng có thể không thể hiện quan điểm này rõ ràng nhưng bạn có thể nhận diện qua cách họ tuyển dụng nhân viên “đủ tiêu chuẩn” cho công ty. Thiên vị tuổi tác có thể đặc biệt phổ biến ở một số ngành, chẳng hạn như công nghệ. Theo báo cáo của EEOC, ngành công nghệ thông tin có tỷ lệ phân biệt tuổi tác cao đáng kể với 70% nhân viên đã trực tiếp chứng kiến hoặc trải nghiệm điều này. Ngoài ra, 40% nhân viên lớn tuổi trong ngành xem tuổi tác là một gánh nặng trong sự nghiệp.
Dưới đây là độ tuổi trung bình của các công ty công nghệ nổi tiếng theo báo cáo của Smart Insights:
| Công ty | Tuổi trung bình |
| 28 | |
| 29 | |
| Salesforce | 29 |
| 30 | |
| Apple | 31 |
| Amazon | 31 |
| Ebay | 32 |
| Microsoft | 33 |
| Dell | 36 |
| IBM | 38 |
| HP | 39 |
2. Bị từ chối thăng tiến
Sự từ chối thăng tiến ở nơi làm việc do phân biệt tuổi tác là một vấn đề đáng lo ngại. Những người lớn tuổi, giàu kinh nghiệm và năng lực thường bị đánh giá kém quan trọng so với những đồng nghiệp trẻ tuổi vì một số lý do như nghỉ hưu sớm, không bắt kịp xu thế…
Ngược lại, cũng không ít trường hợp bị từ chối thăng tiến do ít tuổi vì lo ngại tính cách bồng bột dễ làm hỏng việc, không có nhiều kinh nghiệm trên thương trường hay nhân viên không nể…
3. Không được giao những nhiệm vụ thử thách
Một trong những cách mà các công ty sử dụng để buộc nhân viên lớn tuổi nghỉ việc là “giảm bớt gánh nặng” hoặc loại bỏ các công việc, dự án quan trọng ra khỏi công việc của họ. Hành động này khiến người lao động thất vọng và mất tinh thần vì cảm thấy không còn giá trị đối với tổ chức.
4. Bị cô lập
Tình trạng này có thể bắt đầu từ những lời nói hay nhận xét, đổ lỗi do độ tuổi như khi mắc lỗi trong công việc. Từ đó quản lý có thể loại bạn ra khỏi các cuộc họp, không giao việc cho bạn hoặc thay đổi chỗ ngồi của bạn để hạn chế sự tương tác và đóng góp của bạn với tư cách là thành viên của nhóm. Thậm chí có thể yêu cầu bạn làm việc tại nhà hoặc điều bạn đến làm việc ở một chi nhánh khác.
Xem thêm: Làm gì khi đồng nghiệp đố kỵ? Tuyệt chiêu giúp chuyển thù thành bạn
5. Được khuyến khích hoặc buộc nghỉ hưu
Thông thường, các công ty sẽ cung cấp các chính sách nghỉ hưu sớm hấp dẫn và khó từ chối cho nhân viên lớn tuổi để ngầm “đuổi việc”. Ngay cả khi bạn từ chối không có gì đảm bảo công ty sẽ không sa thải bạn.
6. Sa thải
Sa thải có thể với nhiều lý do như công ty cắt giảm nhân sự do khó khăn, nhưng nếu danh sách chỉ có nhân viên lớn tuổi, rất có thể là hành vi phân biệt tuổi tác.
Xem thêm: Layoff là gì? Bị sa thải có được rút BHXH 1 lần không?
7. Loại bỏ vị trí của bạn
Đây là một thực tế khá phổ biến để loại bỏ vai trò của một người trong tổ chức. Sau đó tuyển dụng nhân viên mới trẻ hơn làm việc với cùng một nhiệm vụ với bạn chỉ với một chức danh khác.
8. Bị xử phạt không công bằng
Tất cả nhân viên nên được đối xử công bằng. Nếu dường như bạn nhận được những lời chỉ trích hoặc kỷ luật nghiêm khắc hơn đồng nghiệp vì những vấn đề hoặc sai lầm tương tự thì có thể là một dấu hiệu của sự phân biệt tuổi tác.
Phân biệt tuổi tác là một trong những vấn nạn khó thay đổi trong một sớm một chiều. Thậm chí bạn còn không thể tránh khỏi vấn đề này khi bạn còn quá trẻ hoặc khi lớn tuổi. Tuy nhiên bạn hoàn toàn có thể lựa chọn những con đường khác nhau miễn là bạn luôn học hỏi, trau dồi kiến thức và kỹ năng mềm để vững vàng với mọi quyết định của mình. Qua bài viết này, Nghề Nghiệp Việc Làm 24h hy vọng bạn đọc đã có thêm những thông tin mới về phân biệt tuổi tác trong tuyển dụng và ở nơi làm việc. Để tìm hiểu những chủ đề hấp dẫn khác, hãy truy cập blog của Việc Làm 24h ngay nhé!
Xem thêm: Cách xử lý thông minh khi bị đồng nghiệp đổ lỗi trong công sở
