Tuỳ vào cách bạn đón nhận, hiệu ứng hào quang có thể mang lại nguồn năng lượng tích cực hoặc tiêu cực. Nhất là trong bối cảnh công nghệ số lên ngôi, ngày càng nhiều người sử dụng hiệu ứng hào quang để tác động vào tâm lý của những người khác. Vậy hiệu ứng hào quang hay Halo Effect là gì? Vì sao hiện tượng này lại tác động đến tâm lý của con người? Nghề Nghiệp Việc Làm 24h sẽ giúp bạn bật mí về hiệu ứng này qua bài viết dưới đây nhé!
Hiệu ứng hào quang là gì?
Hiệu ứng hào quang hay Halo Effect là một hiện tượng tâm lý mà con người dễ bị ảnh hưởng bởi những vẻ đẹp, sự hào nhoáng và lung linh trước mắt. Về cơ bản, đây là xu hướng chúng ta đánh giá một khía cạnh hoặc tính chất tích cực của một người hay đối tượng nào đó và áp đặt nhận định này lên toàn bộ khía cạnh hoặc tính chất khác của họ một cách mù quáng.
Nói cách khác, khi nhận thấy một điểm mạnh hoặc đặc điểm tích cực nào đó của một người, chúng ta thường có xu hướng mặc định họ luôn sở hữu những điểm tích cực khác. Điều này có thể khiến chúng ta trở nên thiên vị, đánh giá thiếu công bằng về một người hoặc đối tượng. Nguyên nhân là do chúng ta chỉ dựa trên một số đặc điểm hoặc thông tin cụ thể mà mình biết.
Ví dụ, nếu một người được biết đến với tính cách hào phóng, tử tế, chúng ta thường mặc định rằng họ cũng có khả năng làm việc nhóm tốt. Tuy nhiên, thực tế là người đó không hoàn hảo như cách chúng ta nghĩ, họ có thể rất khó kết nối với những người xung quanh.
Hiệu ứng thường xảy ra một cách vô tình, không thể nhận biết. Hiện tượng tâm lý này có thể ảnh hưởng đến cách chúng ta thiết lập quan điểm, đưa ra quyết định về người khác dựa trên những thông tin cụ thể. Hiệu ứng hào quang có thể gây ra sự thiên vị và dẫn đến việc đánh giá không chính xác về một người hoặc đối tượng.
Nguồn gốc hình thành hiệu ứng hào quang
Những khái niệm liên quan đến hiệu ứng hào quang lần đầu được biết đến qua bài báo “The Constant Error in Psychological Ratings” (tạm dịch: Sai lầm kinh điển khi đánh giá tâm lý) của Edward Thorndike vào năm 1920. Sau bài báo này, thuật ngữ “hiệu ứng hào quang” đã trở thành hiện tượng được các nhà nghiên cứu và tâm lý học quan tâm, tìm hiểu.
Trong nghiên cứu của mình, Thorndike đã yêu cầu các cán bộ chỉ huy trong quân đội đánh giá những phẩm chất của cấp dưới. Những phẩm chất này bao gồm các yếu tố: ngoại hình, khả năng lãnh đạo, sự thông minh, lòng trung thành, mức độ tin cậy,… Kết quả của thí nghiệm như sau:
- Người lính có 1 yếu tố được đánh giá cao, những phẩm chất khác cũng được đánh giá cao.
- Người lính có yếu tố nào đó không tốt, những phẩm chất khác cũng bị đánh giá tiêu cực theo.
Trước kết quả này, nhà tâm lý học Thorndike đã đưa ra kết luận rằng thứ hạng của những người lính sẽ bị ảnh hưởng rõ rệt từ cách cấp trên cảm nhận về người đó. Ví dụ như tốt, ổn hoặc tệ. Từ những cảm nhận này, cấp trên sẽ đưa ra những đánh giá về phẩm chất của một người lính. Và hiệu ứng hào quang chính thức được ra đời từ nghiên cứu này.
Có thể thấy, việc chúng ta nhận định một ai đó dựa trên cảm xúc chủ quan của bản thân là điều hiển nhiên và vô thức. Nghĩa là chúng ta không hề nhận ra bản thân mình đang “thiên vị” và thiếu công bằng. Khi có ấn tượng tốt với điều gì đó, não bộ của chúng ta sẽ luôn nhìn nhận tích cực về điều đó. Thậm chí, chúng ta còn tìm mọi cách để chứng minh cảm quan của bản thân mình là đúng. Đây chính là yếu tố tác động mạnh mẽ đến tâm lý của con người.
Vì sao hiệu ứng hào quang ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý con người?
Tiết kiệm thời gian và năng lượng
Hiệu ứng hào quang cho phép chúng ta đưa ra đánh giá nhanh chóng, dễ dàng mà không cần phải xem xét từng khía cạnh. Việc dựa vào ấn tượng tích cực ban đầu để tạo ra quan điểm tổng thể giúp tiết kiệm thời gian, năng lượng, nhất là trong những tình huống phức tạp.
Xem thêm: Chronophobia là gì? Làm thế nào để bạn thôi ám ảnh với thời gian?
Cảm xúc áp đảo lý trí
Cảm xúc thường có ảnh hưởng mạnh mẽ đến quá trình đánh giá và quyết định. Hiệu ứng hào quang thường xuất phát từ sự áp đảo của cảm xúc trước lý trí, làm cho con người có xu hướng đánh giá một người hoặc đối tượng dựa trên cảm xúc và ấn tượng ban đầu hơn là thông tin khách quan.
Thiên lệch thông tin
Hiệu ứng hào quang có thể gây ra hiện tượng thiên lệch thông tin, khi chúng ta chỉ tập trung vào một số thông tin tích cực mà đã biết và bỏ qua các thông tin tiêu cực hoặc phức tạp khác. Điều này có thể dẫn đến việc đánh giá không chính xác về người khác.
Liên quan đến lòng tin và hình ảnh
Hiệu ứng hào quang có thể liên quan đến lòng tin và hình ảnh. Khi thấy một đặc điểm tích cực ở người khác, chúng ta có xu hướng mặc định rằng các đặc điểm khác cũng tích cực. Lúc này, tâm trí của chúng ta sẽ tự xây dựng hình ảnh tích cực về người đó.
Tác động của sức hấp dẫn
Sức hấp dẫn của người khác cũng ảnh hưởng đến hiệu ứng hào quang. Người có ngoại hình, tính cách hoặc đặc điểm hấp dẫn thường được đánh giá cao hơn và có khả năng bị ảnh hưởng mạnh mẽ hơn bởi hiệu ứng này.
Áp lực xã hội và tác động của quy chuẩn
Trong một số trường hợp, áp lực và quy chuẩn xã hội có thể thúc đẩy hiệu ứng hào quang. Chúng ta có thể cảm thấy cần phải đánh giá tích cực người mà xã hội đánh giá cao để duy trì danh tiếng cá nhân hoặc đáp ứng yêu cầu của xã hội.
Hiệu ứng hào quang xuất hiện trong cuộc sống như thế nào?
Trong những mối quan hệ xung quanh
Trong mối quan hệ cá nhân và xã hội, hiệu ứng hào quang thường xuất hiện khi chúng ta đánh giá người khác dựa trên một số đặc điểm tích cực mà chúng ta biết. Ví dụ, nếu biết một người bạn mới có khả năng ca hát tốt, bạn sẽ có xu hướng tự động cho rằng họ cũng có khả năng xuất sắc trong các lĩnh vực liên quan đến âm nhạc. Điều này có thể dẫn đến sự thiên lệch trong quan điểm và đánh giá của bạn về họ.
Xem thêm: Những nguyên tắc ngầm khi giao tiếp, kết bạn với đồng nghiệp nơi công sở
Trong công việc
Hiệu ứng có thể ảnh hưởng đến môi trường làm việc cũng như những quyết định liên quan đến tuyển dụng, thăng tiến và đánh giá hiệu suất. Nếu một nhân viên thể hiện một kỹ năng nổi bật trong một lĩnh vực cụ thể, người quản lý sẽ có xu hướng đánh giá cao hơn các khía cạnh khác của họ. Tình trạng này dẫn đến sự không công bằng trong việc đánh giá và khen thưởng.
Trong lĩnh vực Marketing
Hiệu ứng được sử dụng một cách rộng rãi trong lĩnh vực Marketing để tạo ấn tượng tích cực về sản phẩm, dịch vụ hoặc thương hiệu. Quảng cáo thường sử dụng các hình ảnh và thông điệp tích cực để tạo ra sự liên kết với một giá trị cụ thể. Ví dụ, một người nổi tiếng được mời đóng quảng cáo cho một sản phẩm sẽ tạo ra sự liên kết tích cực, làm cho sản phẩm trở nên hấp dẫn hơn.
Tác động của hiệu ứng hào quang
Mặt tích cực
Tạo niềm tin và sự tôn trọng
Hiệu ứng hào quang có thể tạo ra niềm tin và sự tôn trọng từ người khác dựa trên những phẩm chất tích cực của bạn. Khi bạn thể hiện một khả năng xuất sắc hoặc phẩm chất tốt, người khác có xu hướng tôn trọng bạn hơn.
Tạo dựng hình ảnh tích cực
Hiệu ứng hào quang giúp xây dựng một hình ảnh tích cực về bạn trong tâm trí của người khác. Điều này có thể tạo ra cơ hội để bạn được nhận thêm sự hỗ trợ, tạo dựng mối quan hệ tốt và mở ra những “cánh cửa” thành công mới.
Tạo sự hấp dẫn
Khi áp dụng hiệu ứng tích cực, bạn sẽ tạo ra sự hấp dẫn với người khác. Phẩm chất tích cực có thể làm bạn trở nên hấp dẫn về mặt cá nhân và chuyên môn.
Tạo cơ hội và thành công
Hiệu ứng có thể mang lại cơ hội, tạo đà cho sự thành công trong công việc và cuộc sống cá nhân. Sự đánh giá tích cực từ người khác là tiền đề để bạn được giao trách nhiệm cao hơn, nhanh thăng tiến và đạt được mục tiêu.
Mặt tiêu cực
Thiên lệch thông tin
Hiệu ứng có thể khiến chúng ta tập trung vào các khía cạnh tích cực và bỏ qua những thông tin tiêu cực về người khác. Điều này có thể dẫn đến đánh giá không chính xác và thiếu công bằng.
Tạo sự không công bằng
Trong môi trường công việc hoặc xã hội, áp dụng hiệu ứng không đúng cách có thể dẫn đến sự thiếu công bằng trong việc đánh giá hiệu suất, thăng tiến và phân chia tài nguyên.
Làm thế nào áp dụng hiệu ứng hào quang đúng cách?
Không lạm dụng “ánh sáng” của bản thân
Khi áp dụng hiệu ứng, bạn có thể duy trì những điểm tích cực của bản thân. Đây là những ưu điểm thật sự đáng để người khác chú ý và khen ngợi. Tuy nhiên, bạn không nên lạm dụng những điểm sáng của bản thân mà “nhấn chìm” hoặc “chôn vùi” các yếu điểm. Tốt nhất, bạn ứng dụng hiệu ứng vừa đủ, đúng cách để tránh khiến những người xung quanh cảm thấy bị “ngộp thở”.
Nâng cấp ngoại hình
Nâng cấp và chăm sóc ngoại hình là một bí quyết giúp bạn tạo ra hiệu ứng. Tuy nhiên, ngoài việc tập trung vào ngoại hình, bạn cũng cần đảm bảo sự tự tin và duy trì sức khỏe ổn định. Một lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân đối và rèn luyện thể thao chính là bí quyết giúp bạn cải thiện sức hút của bản thân.
Xem thêm: Thực đơn giảm cân nhanh gọn, dễ chuẩn bị dành cho dân văn phòng
Bồi dưỡng kiến thức và đạo đức
Để tạo dựng một hình ảnh tích cực, bạn cần trau dồi vẻ đẹp từ bên trong. Đó chính là bồi dưỡng kiến thức, đạo đức và nhân cách của mình. Nếu muốn người khác thật sự tôn trọng mình, bạn phải là người có kiến thức chuyên môn, tử tế và đạo đức tốt. Việc thể hiện lòng tốt và ý thức xã hội qua các hành động giúp đỡ chính là nền tảng để bạn xây dựng danh tiếng tích cực.
Xoay chuyển góc nhìn theo nhiều chiều hướng khác nhau
Cuộc sống là một “bức tranh đa sắc màu”. Chính vì thế, bạn không nên chỉ nhìn nhận hoặc đánh giá một người hay sự việc chỉ với một góc nhìn. Bạn có thể xoay chuyển góc nhìn của mình theo nhiều khía cạnh khác nhau, từ tích cực đến tiêu cực, từ điểm mạnh đến điểm yếu để đưa ra quyết định cuối cùng. Tốt nhất, bạn hãy giữ bình tĩnh và suy nghĩ chậm hơn để đánh giá mọi vấn đề khách quan hơn.
Qua bài viết trên, Việc Làm 24h hy vọng bạn đã phần nào hiểu rõ hiệu ứng hào quang là gì cũng như cách ứng dụng hiệu ứng hợp lý. Hãy tiếp tục đồng hành cùng Việc Làm 24h để khám phá thêm những bài viết hay và hữu ích khác bạn nhé!
Xem thêm: Maverick trong công sở: Ngôi sao toả sáng hay kẻ nổi loạn giữa tập thể?
