Nhu cầu tìm kiếm sự hỗ trợ và thấu hiểu tâm lý trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống hiện đại ngày nay. Không ít người tìm đến dịch vụ tham vấn để thay đổi suy nghĩ, hành vi khi đứng trước các vấn đề phức tạp. Vậy tham vấn là gì? Có những loại tham vấn nào? Khi nào nên được tham vấn tâm lý? Mời bạn đọc cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây của Vieclam24h.vn.
Tham vấn là gì? Tham vấn tiếng Anh là gì?
Tham vấn (Consultation) là quá trình mà tham vấn viên sử dụng kiến thức, kỹ năng chuyên môn nhằm tư vấn, hỗ trợ tâm lý và giải đáp các thắc mắc hoặc những khúc mắc khó giãi bày của đối tượng cần được tham vấn. Trong quá trình này, tham vấn viên sẽ xây dựng mối quan hệ tương tác để gợi ý các biện pháp tích cực giúp đối tượng nhận thức vấn đề và thay đổi cảm xúc, suy nghĩ, hành vi nhằm giải quyết vấn đề hợp lý.
Các vấn đề tham vấn thường ngắn hạn và chỉ xảy ra trong một khoảng thời gian nhất định. Chẳng hạn như vấn đề tình cảm, hôn nhân, ly hôn, gia đình, áp lực công việc, xung đột với đồng nghiệp,…
Quá trình tham vấn 5 giai đoạn cơ bản:
- Xây dựng mối quan hệ đáng tin cậy đối với đối tượng cần tham vấn. Đây là cơ sở quan trọng để đối tượng thoải mái chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc và các vấn đề mà bản thân đang gặp phải.
- Tìm hiểu và làm rõ vấn đề để đưa ra mục tiêu, phương pháp và nội dung tham vấn phù hợp.
- Giải đáp thắc mắc và đưa ra những giải pháp khả thi đối với người tham vấn để giải quyết vấn đề.
- Thực hiện các chiến lược giúp đối tượng gỡ rối vướng mắc và lấy lại tinh thần.
- Đánh giá mức độ hiệu quả và xem xét có cần phải can thiệp thêm phương pháp khác nữa không.
Mục đích của tham vấn là gì?
Mục đích của tham vấn là giúp người cần tham vấn giải quyết vấn đề, cải thiện kỹ năng và phát triển những tiềm năng bên trong. Các tham vấn viên có thể hỗ trợ kiểm soát cảm xúc, suy nghĩ và hành vi của người được tham vấn. Cụ thể như sau:
- Tự nhận thức rõ vấn đề đang gặp phải.
- Hiểu rõ cách những người xung quanh nhìn nhận bản thân.
- Giảm bớt tiêu cực khi đứng trước tình huống bế tắc.
- Nâng cao nhận thức về giá trị bản thân và xây dựng sự tự tin, lòng tự trọng.
- Nhìn nhận vấn đề khách quan và có khả năng đưa ra những quyết định tích cực trong hoàn cảnh tiêu cực.
- Thúc đẩy khả năng ứng phó trước các tình huống bất ngờ có thể xảy ra.
Bằng cách thực hiện theo lời khuyên, giải pháp của tham vấn viên, người được tham vấn có thể vượt qua những khủng hoảng tinh thần, hội chứng lo âu, căng thẳng, thậm chí là trầm cảm và đạt được sự cân bằng trong cuộc sống.
Xem thêm: Hội chứng trầm cảm cười: Môi mỉm cười nhưng lòng có thực sự đang vui?
Điểm khác biệt giữa trị liệu tâm lý và tham vấn tâm lý là gì?
Tham vấn tâm lý và trị liệu tâm lý đều phát triển mối quan hệ đáng tin cậy, thấu hiểu vấn đề của đối tượng. Nhờ đó, giúp đối tượng có thêm những góc nhìn khác nhau để giải quyết các vấn đề gặp phải, cải thiện mục tiêu và tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống.
Tuy nhiên tham vấn tâm lý và trị liệu tâm lý khác nhau ở những điểm sau:
| Tham vấn tâm lý | Trị liệu tâm lý | |
|---|---|---|
| Mục đích | Giúp đối tượng giải quyết các vấn đề trong cuộc sống thông thường, cải thiện kỹ năng và phát triển tiềm năng trong học tập, sự nghiệp, gia đình, tình yêu, sở thích cá nhân,… | Giúp khách hàng điều trị chứng rối loạn tâm lý mãn tính, khôi phục chức năng hoặc phòng ngừa khả năng tái phát chứng trầm cảm, lo âu, ám ảnh, tâm thần,… |
| Đối tượng | Bất kỳ ai muốn được tư vấn, hỗ trợ, hướng dẫn các lĩnh vực trong cuộc sống. Không nhất thiết là vấn đề nghiêm trọng mà đó có thể là nhu cầu cải thiện kỹ năng và phát triển bản thân. | Dành cho đối tượng đã được chẩn đoán hoặc nghi ngờ mắc các chứng rối loạn tâm lý. Chuyên gia trị liệu tâm lý sẽ đánh giá và xác nhận tình trạng của đối tượng trước khi bắt đầu trị liệu tâm lý. |
| Phương pháp | Đối thoại, giao tiếp, hỏi đáp để khuyến khích, gợi ý, cung cấp thông tin. Tham vấn viên là người bạn cố vấn, hướng dẫn, đồng hành với đối tượng trong quá trình tham vấn. Nhờ đó, đối tượng có thể nhìn nhận và giải quyết vấn đề từ nhiều góc nhìn khác nhau. | Sử dụng các phương pháp trị liệu khoa học, có cơ sở lý thuyết và thực nghiệm rõ ràng. Đó có thể là trị liệu nhận thức, hành vi, tâm trạng, hệ thống gia đình,… Trị liệu viên là những người chuyên môn để giúp đối tượng có thể điều chỉnh và thay đổi suy nghĩ, cảm xúc, hành vi hoặc mối quan hệ gây ra tình trạng rối loạn tâm lý. |
| Thời gian | Liệu pháp tham vấn ngắn hạn trong vài tuần hoặc 6 tháng, thay đổi linh hoạt dựa trên nhu cầu và tiến độ của đối tượng, có thể dừng tham vấn tùy biến theo đối tượng. | Liệu pháp dài hạn, kéo dài từ vài tháng đến nhiều năm, đảm bảo tính kỷ luật và hệ thống theo mục tiêu, kế hoạch đã đề ra. Đối tượng cần tuân thủ lịch trình và hướng dẫn của trị liệu viên. |
3 hình thức tham vấn phổ biến hiện nay
Tham vấn cá nhân: Hình thức tham vấn 1:1 giữa tham vấn viên và người được tham vấn, thường diễn ra trong không gian riêng tư, kéo dài từ 30 – 60 phút. Hình thức tham vấn này rất thích hợp để giải quyết các vấn đề riêng tư, cần sự tập trung sâu. Tuy nhiên, hình thức này có chi phí tương đối cao.
Tham vấn nhóm: Hình thức này được diễn ra giữa 1 tham vấn viên và nhiều thành viên, thường diễn ra trong không gian lớn, kéo dài từ 60 – 90 phút. Đây là lựa chọn phù hợp khi người được tham vấn có nhu cầu kết nối, chia sẻ và thảo luận với những người có hoàn cảnh tương tự. Bên cạnh đó, tham vấn nhóm còn giúp đối tượng có thể học hỏi từ nhiều góc nhìn khác nhau để giải quyết vấn đề chung của nhóm. Tuy nhiên, hình thức này thiếu tính riêng tư và dễ xảy ra xung đột.
Tham vấn trực tuyến: Tham vấn viên sẽ sử dụng điện thoại, email, chat, video call,… để kết nối với người được tham vấn. Đây là lựa chọn thích hợp khi muốn giải quyết các vấn đề khẩn cấp mà vẫn tiết kiệm thời gian, không gian và chi phí hiệu quả. Tuy nhiên, hình thức này thiếu tương tác trực tiếp và không đảm bảo bảo mật thông tin.
Các bạn nên dựa vào mục tiêu cá nhân, khả năng tài chính, quỹ thời gian và tâm lý để chọn hình thức tham vấn phù hợp.
Xem thêm: 9 bí quyết thanh lọc tâm trí, detox tâm hồn đón nhận nguồn năng lượng tích cực
Các vấn đề tham vấn thường gặp hiện nay
1. Tham vấn học đường là gì?
Tham vấn học đường tập trung vào việc hỗ trợ học sinh, sinh viên vượt qua những khó khăn trong quá trình học tập và phát triển cá nhân. Mục đích là giúp học sinh, sinh viên xoá bỏ những cảm xúc và suy nghĩ tiêu cực để vượt qua những khó khăn trong học tập. Chẳng hạn như:
- Định hướng nghề nghiệp tương lai.
- Kỹ năng quản lý stress và cân bằng cuộc sống – học tập.
- Phương hướng xây dựng kỹ năng gắn kết với gia đình, bạn học, giáo viên,…
- Phát triển nhân cách.
- Ngăn ngừa các bệnh tâm lý học đường như stress, suy nhược thần kinh, rối loạn lo âu,… do áp lực học tập, nạn nhân bạo lực học đường, bị tẩy chay, vấn đề tình cảm,…
Quá trình tham vấn học đường giúp học sinh, sinh viên vượt qua những khó khăn trong học tập và khuyến khích sự tự chủ, phát triển tư duy và xây dựng nền tảng vững chắc cho sự thành công trong tương lai. Bên cạnh đó, tham vấn học đường còn là hoạt động hỗ trợ tâm lý cho giáo viên và các bậc phụ huynh.
2. Tham vấn hôn nhân và gia đình
Quá trình tham vấn hôn nhân và gia đình hướng vào cách ảnh hưởng của những cảm xúc, suy nghĩ và hành vi của các thành viên trong gia đình tác động lên cá nhân và mối quan hệ giữa các thành viên. Quá trình tham vấn nhằm giải quyết các vấn đề như mâu thuẫn hôn nhân vợ chồng hoặc mâu thuẫn giữa cha mẹ và con cái,… đồng thời cải thiện giao tiếp và xây dựng mối quan hệ tích cực trong gia đình.
2. Tham vấn nghề nghiệp
Tham vấn nghề nghiệp giúp đối tượng tham vấn xác định rõ con đường nghề nghiệp dựa trên tính cách, điểm mạnh và điểm yếu cá nhân. Nhà tham vấn sẽ đánh giá tình hình nghề nghiệp hiện tại, đồng thời xác định kỹ năng, phẩm chất, năng lực cần thiết và đề xuất cách người được tham vấn hành động để hoàn thiện chúng.
Tham vấn nghề nghiệp còn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người được tham vấn quản lý hiệu suất làm việc, cải thiện mối quan hệ với đồng nghiệp, cấp trên và vượt qua áp lực tại nơi làm việc.
Khi nào bạn cần đến tham vấn tâm lý?
Dựa vào sự đánh giá tình trạng tâm lý và nhu cầu cá nhân mà các bạn có thể xác định khi nào cần tìm đến tham vấn tâm lý.
- Nhu cầu phát triển bản thân: Bạn muốn phát triển bản thân, và đạt được mục tiêu cụ thể trong cuộc sống như nâng cao kỹ năng, theo đuổi sự nghiệp mới, làm chủ cuộc sống,… Lúc này, bạn sẽ cần đến sự hướng dẫn và hỗ trợ từ tham vấn viên.
- Các mối quan hệ chuyển biến xấu: Bạn có đang gặp khó khăn trong việc duy trì các mối quan hệ gia đình, bạn bè, công việc,…? Bạn cảm thấy cô đơn, bị hiểu lầm, xa lánh hoặc xung đột trong giao tiếp và thiếu sự lòng tin tưởng từ người thân yêu, đây là lúc bạn cần đến tham vấn.
- Bất ổn cảm xúc kéo dài: Bạn cảm thấy buồn rầu, lo lắng, căng thẳng,… trong một thời gian dài. Tuy đây là những cảm xúc tự nhiên nhưng chúng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, học tập, công việc hoặc các mối quan hệ xung quanh. Bên cạnh đó, có thể bạn đang đối mặt với rối loạn tâm lý như trầm cảm mà bản thân không biết.
- Tư duy tiêu cực: Bạn có những suy nghĩ tiêu cực, tự ti, không hài lòng với bản thân, không có mục tiêu, ý nghĩa trong cuộc sống, gây ảnh hưởng đến khả năng yêu thương và chăm sóc bản thân.
- Hành vi nguy hiểm: Bạn thực hiện các hành vi nguy hiểm, đe dọa đến sức khỏe bản thân và những người xung quanh để thoát khỏi cảm xúc khó chịu ví dụ như lạm dụng rượu bia, chất gây nghiện, suy nghĩ tự sát,….
Kết luận
Hy vọng những thông tin chi tiết mà Vieclam24h.vn chia sẻ đã giúp bạn hiểu tham vấn là gì và phân biệt các loại tham vấn phổ biến. Nếu cần sự hỗ trợ, đừng ngần ngại tìm đến dịch vụ tham vấn để cải thiện sức khỏe tinh thần và tìm ra hướng phải quyết phù hợp đối với vấn đề đang gặp phải. Hãy tin rằng bạn xứng đáng với những điều tốt đẹp nhất!
Nghề Nghiệp Việc Làm 24h cung cấp công cụ tạo CV online với hàng trăm mẫu CV hoàn toàn miễn phí. Ngoài nội dung đúng chuẩn dựa theo vị trí công việc và lĩnh vực ứng tuyển, các bạn có thể thỏa sức sáng tạo CV cá nhân với chức năng tùy chỉnh màu sắc, nội dung, bố cục,… để tìm việc nhanh chóng tại môi trường làm việc mơ ước.
Xem thêm: Nhuận bút là gì? Gợi ý các công việc trả nhuận bút cao uy tín
