Công nghiệp chế biến là gì? Gồm những ngành phổ biến nào?

Trong quá trình phát triển kinh tế hiện nay, nhiều ngành nghề đã đóng góp quan trọng cho sự tăng trưởng của đất nước, trong đó không thể không nhắc đến ngành công nghiệp chế biến. Ngành công nghiệp chế biến là gì? Gồm những ngành nào mà lại được coi là điểm sáng của nền kinh tế? Hãy cùng Nghề Nghiệp Việc Làm 24h tìm hiểu ngay trong bài viết bên dưới nhé!

1. Ngành công nghiệp chế biến là gì?

Ngành công nghiệp chế biến là lĩnh vực mà người lao động tạo ra nhiều sản phẩm khác nhau nhằm mang lại lợi ích cho xã hội và cộng đồng. Hơn nữa, ngành này còn có khả năng thay thế sức lao động của con người, giúp giảm thiểu các nguy hiểm trong quá trình sản xuất.

Đây là ngành nghề sản xuất các sản phẩm hỗ trợ cho đời sống hàng ngày của con người. Trong ngành, còn có nhiều nhóm ngành nghề nhỏ khác nhau.

2. Các hoạt động của ngành

Công nghiệp chế biến bao gồm các lĩnh vực sau:

• Công nghiệp nhiệt điện, chế biến nhiên liệu, luyện kim, chế tạo thiết bị máy móc, hóa chất, và vật liệu xây dựng.
• Công nghiệp chế biến gỗ, tre, nứa, lá, mây, song, cói.
• Công nghiệp sản xuất sành, sứ, thủy tinh, đồ gốm, dệt, da, may, nhuộm.
• Công nghiệp chế biến thực phẩm và sản xuất các sản phẩm phục vụ ngành y tế, văn hóa, giáo dục, cùng nhiều ngành chế biến khác.

3. Vai trò của ngành

Ngành đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế và xã hội, bao gồm:

• Tạo ra giá trị gia tăng: Bằng cách chế biến các nguyên liệu thô từ nông nghiệp và công nghiệp khai thác, ngành này tạo ra các sản phẩm có giá trị cao hơn, góp phần tăng GDP.
• Cung cấp việc làm: Ngành tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động, từ các công nhân trong nhà máy đến những kỹ sư, quản lý và nhân viên kinh doanh.
• Phát triển kinh tế địa phương: Bằng cách thiết lập các cơ sở chế biến ở các vùng nông thôn và đô thị, ngành này thúc đẩy sự phát triển kinh tế địa phương, nâng cao đời sống của người dân.
• Thúc đẩy xuất khẩu: Nhiều sản phẩm chế biến được xuất khẩu, mang lại nguồn thu ngoại tệ cho quốc gia và cải thiện cán cân thương mại.
• Giảm lãng phí tài nguyên: Ngành chế biến giúp tận dụng tối đa các nguồn tài nguyên, giảm thiểu lãng phí và tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên.
• Đóng góp vào sự đổi mới và phát triển công nghệ: Ngành này thúc đẩy sự phát triển của công nghệ mới và cải tiến quy trình sản xuất, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng cường sức cạnh tranh.
• Đáp ứng nhu cầu xã hội: Các sản phẩm từ ngành đáp ứng nhu cầu thiết yếu của xã hội, từ thực phẩm, quần áo đến các sản phẩm y tế và giáo dục.
• Bảo vệ môi trường: Ngành có thể góp phần vào bảo vệ môi trường thông qua việc sử dụng nguyên liệu tái chế và áp dụng các quy trình sản xuất thân thiện với môi trường.

4. Nguyên tắc phân loại ngành công nghiệp chế biến

Đối với các cơ sở sản xuất vừa khai thác vừa chế biến, nếu giá trị sản phẩm từ khai thác lớn hơn, chúng sẽ được xếp vào ngành công nghiệp khai thác. Ngược lại, nếu giá trị sản phẩm từ chế biến lớn hơn, chúng sẽ được xếp vào ngành.

Ví dụ: Các công ty khai thác than hoặc xí nghiệp khai thác gỗ vừa thực hiện khai thác vừa chế biến than và gỗ. Nếu giá trị sản phẩm từ khai thác vượt trội so với phần chế biến, những xí nghiệp này sẽ được xếp vào ngành công nghiệp khai thác.

Ngược lại, một xí nghiệp xi-măng vừa khai thác đá vừa chế biến xi-măng, nếu giá trị sản phẩm chế biến xi-măng lớn hơn, xí nghiệp này sẽ được xếp vào ngành.

Đối với các xí nghiệp mà giá trị sản phẩm từ khai thác và chế biến bằng nhau, quy ước sẽ xếp vào ngành, bất kể sản phẩm chế biến có nguồn gốc từ chính xí nghiệp đó hay từ xí nghiệp khác. Quy ước này dựa trên giai đoạn cuối cùng của dây chuyền sản xuất của xí nghiệp.

5. Top những ngành công nghiệp chế biến phổ biến hiện nay

Công nghiệp chế biến thực phẩm và đồ uống

Chế biến thực phẩm và đồ uống là ngành liên quan đến việc biến đổi nguyên liệu thô từ nông nghiệp, chăn nuôi và thủy sản thành các sản phẩm thực phẩm và đồ uống. Ngành này bao gồm nhiều quá trình và kỹ thuật để đảm bảo thực phẩm và đồ uống được an toàn, chất lượng, và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng hằng ngày trong cuộc sống chúng ta.

Các sản phẩm tiêu biểu của ngành này có thể nói đến như đồ ăn nhanh, thực phẩm đông lạnh, đồ hộp, bánh kẹo, sản phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai), sản phẩm thịt chế biến (xúc xích, thịt xông khói); các loại đồ uống như nước giải khát có gas, nước ép trái cây, bia, rượu vang, rượu mạnh, cà phê, trà, sữa và đồ uống từ sữa.

Công nghiệp chế biến gỗ

​​Chế biến gỗ là ngành chuyên về việc xử lý và chế biến gỗ từ cây trồng hoặc từ rừng để sản xuất các sản phẩm gỗ khác nhau. Ngành này bao gồm các hoạt động từ khâu khai thác gỗ đến chế biến thành các sản phẩm cuối cùng có giá trị sử dụng. Các sản phẩm của ngành có thể bao gồm: Ván ép và gỗ công nghiệp; đồ nội thất; sản xuất các sản phẩm chế biến từ gỗ như pallet, thùng gỗ, đồ gỗ ngoại thất và các vật dụng nhỏ từ gỗ,…

Ngành này đối diện với các thách thức về bảo vệ môi trường và bền vững trong việc khai thác và sử dụng tài nguyên gỗ.

Công nghiệp chế biến hóa chất và chế phẩm từ hóa chất

Chế biến hóa chất và chế phẩm từ hóa chất liên quan đến việc chế biến và sản xuất các hóa chất từ các nguyên liệu hoá dầu, khoáng sản và nguồn tài nguyên tự nhiên khác. Ngành này đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế và sản xuất các sản phẩm có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Những hoạt động chính của ngành này như: Sản xuất phân bón, thuốc trừ sâu, hóa chất công nghiệp, dược phẩm, và mỹ phẩm.

Công nghiệp chế biến kim loại và luyện kim

Chế biến kim loại và luyện kim là những ngành quan trọng, liên quan đến xử lý và chế biến các kim loại từ quặng khoáng sản để sản xuất các sản phẩm kim loại có giá trị sử dụng cao. Có thể kể đến như: sản xuất các sản phẩm sắt thép, nhôm, đồng và các hợp kim khác như ống, tấm, dây, và các cấu kiện kim loại khác cho các ngành công nghiệp khác như xây dựng, ô tô, điện tử và hàng không.

Chế biến kim loại và luyện kim đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế của một quốc gia.

Công nghiệp chế tạo máy móc và thiết bị

Công nghiệp chế tạo máy móc và thiết bị sẽ sản xuất các máy móc công nghiệp và các thiết bị đa dạng như máy móc công nghiệp, thiết bị điện tử, dụng cụ cơ khí và các công nghệ cao,… nhằm phục vụ cho các ngành công nghiệp khác nhau. Các sản phẩm từ ngành này không chỉ hỗ trợ quy trình sản xuất mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả và tiết kiệm chi phí cho các doanh nghiệp.

Công nghiệp chế biến nhựa và cao su

Chế biến nhựa và cao su là hai ngành công nghiệp chuyên sản xuất và chế biến các sản phẩm từ nhựa và cao su. Trong ngành chế biến nhựa, các sản phẩm phổ biến bao gồm đồ dùng gia đình như hộp đựng thực phẩm và bao bì, các bộ phận máy móc và linh kiện điện tử.

Ngành chế biến cao su tập trung vào sản xuất lốp xe, cũng như các sản phẩm công nghiệp và tiêu dùng như dây đai, gioăng và dép cao su. Cả hai ngành đều đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ các ngành công nghiệp khác, cung cấp nguồn việc làm và đóng góp vào sự phát triển kinh tế bền vững.

Công nghiệp chế biến và sản xuất đồ chơi

Ngành chế biến và sản xuất đồ chơi là một trong những lĩnh vực đặc biệt trong công nghiệp, tập trung vào việc thiết kế, sản xuất và phân phối các sản phẩm giải trí và giáo dục cho trẻ em và người tiêu dùng nói chung. Các sản phẩm trong ngành này bao gồm đồ chơi giả lập, búp bê, xe đồ chơi, đồ chơi kỹ năng, và nhiều loại đồ chơi sáng tạo khác.

6. Tương lai của ngành tại Việt Nam

Ngành tại Việt Nam đang hứa hẹn với nhiều tiềm năng và cơ hội phát triển:

Điều kiện thuận lợi về lao động và chi phí

Việt Nam có dân số trẻ năng động, lao động rẻ và chi phí sản xuất thấp so với các nước phát triển, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong ngành chế biến.

Các hiệp định thương mại tự do

Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do, mở rộng thị trường xuất khẩu và thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào ngành.

Cải tiến hạ tầng và công nghệ

Chính phủ Việt Nam đang đầu tư vào cải tiến hạ tầng và thúc đẩy sự phát triển công nghệ, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm trong ngành chế biến.

Chuyển đổi số và công nghiệp 4.0

Công nghiệp 4.0 đang dần được áp dụng trong các doanh nghiệp chế biến tại Việt Nam, tăng cường tự động hóa và hiệu quả sản xuất.

Đầu tư vào nghiên cứu phát triển và đổi mới

Các tổ chức, doanh nghiệp và chính phủ đều đang đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu phát triển và đổi mới trong ngành chế biến, từ đó tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn.

Với những lợi thế và chính sách hỗ trợ từ phía chính phủ, ngành tại Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, đóng góp đáng kể vào nền kinh tế quốc gia và hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới.

Tạm kết

Việc hiểu và khai thác các tiềm năng, ưu thế của ngành sẽ giúp cho các doanh nghiệp, chính phủ và các tổ chức liên quan có những quyết định và hướng đi phù hợp, từ đó mang lại lợi ích lớn cho cả xã hội và nền kinh tế đất nước trong những năm tới.

Mong rằng với những chia sẻ của Vieclam24h.vn về các ngành công nghiệp chế biến có thể giúp bạn hiểu hơn về lĩnh vực này. Đừng quên đón đọc các bài viết hữu ích khác tại Vieclam24h.vn nhé!

Bên cạnh đó, Vieclam24h.vn cung cấp công cụ tạo CV online với hàng trăm mẫu CV hoàn toàn miễn phí. Ngoài nội dung đúng chuẩn dựa theo vị trí công việc và lĩnh vực ứng tuyển, các bạn có thể thỏa sức sáng tạo CV cá nhân với chức năng tùy chỉnh màu sắc, nội dung, bố cục,… để tìm việc nhanh chóng tại môi trường làm việc mơ ước.

Xem thêm: Ngành điện tử công nghiệp là gì, học trường nào, mức lương ra sao?