Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu ngày càng sâu rộng, cán cân xuất nhập khẩu trở thành một yếu tố quan trọng phản ánh sức khỏe nền kinh tế và hiệu suất thương mại quốc gia. Vậy cán cân xuất nhập khẩu là gì? Cách tính ra sao? Bài viết dưới đây của Nghề Nghiệp Việc Làm 24h sẽ giới thiệu đến bạn đọc công thức tính và giải thích lý do tại sao cán cân lại đóng vai trò quan trọng trong mối liên kết của quốc gia.
Cán cân xuất nhập khẩu là gì?
Cán cân xuất nhập khẩu hay cán cân ngoại thương (Import-Export Balance) là bảng đối chiếu giữa tổng giá trị xuất khẩu (kim ngạch xuất khẩu) với tổng giá trị nhập khẩu (kim ngạch nhập khẩu) của một quốc gia trong một giai đoạn nhất định. Hiểu một cách đơn giản thì cán cân xuất nhập khẩu là sự chênh lệch giữa tổng giá trị xuất khẩu và tổng giá trị nhập khẩu. Trong trường hợp giá trị xuất khẩu lớn hơn thì gọi là xuất siêu, giá trị nhập khẩu lớn hơn thì gọi là nhập siêu.
Xem thêm: Thực tập sinh xuất nhập khẩu là gì, quyền lợi trong quá trình thực tập ra sao?
Vai trò của cán cân xuất nhập khẩu
Cán cân phản ánh mối quan hệ giữa hoạt động xuất nhập và nhập khẩu của một quốc gia. Cụ thể như sau:
Đối với xuất khẩu:
- Cán cân là yếu tố để kích thích tăng trưởng kinh tế, tăng hàng hóa tiêu dùng nội địa và cải thiện, nâng cao đời sống của người dân.
- Hoạt động xuất khẩu thúc đẩy thay đổi cơ cấu kinh tế, nhờ đó làm bàn đạp cho các ngành kinh tế khác liên quan được phát triển.
- Hoạt động xuất khẩu giúp tạo ra lợi nhuận, có thể sử dụng để đầu tư và triển khai hoạt động nhập khẩu các mặt hàng cần thiết khác.
Đối với nhập khẩu:
- Hoạt động nhập khẩu thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa diễn ra nhanh hơn; nhờ đó gia tăng hàng hóa cho người tiêu dùng và đáp ứng nhu cầu thị trường.
- Hoạt động nhập khẩu giúp làm thông suốt nền kinh tế quốc gia, nhờ đó phát huy được thế mạnh kinh tế.
- Hoạt động nhập khẩu còn phá bỏ sự độc quyền hàng hóa, nhờ đó loại bỏ nguy cơ nền kinh tế đóng.
Xem thêm: 11 khóa học xuất nhập khẩu uy tín hàng đầu hiện nay mà bạn không thể bỏ lỡ
Các yếu tố tác động đến cán cân
Dưới đây là 5 yếu tố quan trọng tác động đến cán cân của một quốc gia.
Thứ nhất: Yếu tố xuất khẩu
Nhu cầu tiêu dùng luôn không ổn định và thay đổi theo thời gian. Nhu cầu có thể phản ánh mong muốn sử dụng hàng hoá ở mỗi thời điểm khác nhau và chịu sự tác động từ các yếu tố như kinh tế, thị trường.
Thứ hai: Yếu tố nhập khẩu
Cán cân có thể thay đổi tùy vào nhu cầu nhập khẩu, đặc biệt là các loại hàng hóa trong nước chưa có hoặc ít xuất hiện. Mối liên kết giữa GDP và cán cân cũng rất rõ ràng. Khi GDP tăng, thu nhập của người dân tăng, dẫn đến sự gia tăng trong chi tiêu và tiêu thụ hàng hoá.
Một yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến nhu cầu nhập khẩu là giá bán của hàng hóa xuất khẩu. Khi hàng hóa nước ngoài ổn định về giá hoặc biên động giảm giá nhẹ thì kim ngạch nhập khẩu cũng có xu hướng tăng.
Thứ ba: Tỷ giá hối đoái
Sự biến động của tỷ giá hối đoái có thể ảnh hưởng đến giá trị xuất nhập khẩu nói riêng và cán cân nói chung. Khi hàng hóa xuất khẩu lớn, dòng ngoại tệ chảy vào nhiều sẽ gia tăng nhu cầu chuyển đổi tiền tệ, lúc này cán cân thặng dư.
Ngược lại, nếu lượng hàng hóa nhập khẩu lớn hơn hàng hoá xuất khẩu, lúc này cán cân trở nên thâm hụt. Để mua hàng từ các nước khác, doanh nghiệp phải sử dụng ngoại tệ của nước đó. Khi này, các hoạt động nhập khẩu sẽ khiến nhu cầu ngoại tệ tăng, do đó, đồng ngoại tệ cũng sẽ tăng giá.
Thứ tư: Các chính sách thương mại
Các chính sách thương mại cũng tác động đến cán cân của một quốc gia. Tuỳ vào chủ trương hỗ trợ hoặc hạn chế một số hàng hóa sẽ ảnh hưởng đến giá của mặt hàng đó. Các nước thường kiểm soát cán cân bằng việc thiết lập các mức thuế. Nếu mức thuế nhập khẩu quá cao sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động giao thương của các quốc gia và khiến cán cân thâm hụt.
Thứ năm: Lạm phát
Lạm phát là yếu tố gây ảnh hưởng tới giá thành sản xuất, khiến giá hàng hoá xuất khẩu cũng bị ảnh hưởng. Chẳng hạn như lạm phát khiến giá gạo và các sản phẩm từ gạo tăng cao, sản phẩm trở nên mất lợi thế cạnh tranh trên thị trường và khiến việc xuất khẩu gặp khó khăn.
Xem thêm: Sự kiện thiên nga đen: Bạn cần biết gì về cơn ác mộng của nền kinh tế?
Cách tính cán cân xuất nhập khẩu đúng chuẩn
Công thức tính cán cân xuất nhập khẩu được tính bằng hiệu của giá trị hàng hoá xuất khẩu trừ giá trị hàng hoá nhập khẩu.
| Cán cân xuất nhập khẩu = Giá trị hàng hoá xuất khẩu – Giá trị hàng hoá nhập khẩu |
Trong đó:
- Giá trị hàng hoá xuất khẩu là tổng giá trị hàng hóa đã được bán ra nước ngoài.
- Giá trị hàng hoá nhập khẩu là tổng giá trị hàng hóa được nhập từ nước ngoài nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, kinh doanh, buôn bán,… trong nước.
Giá trị cán cân phản ánh như sau:
- Nếu tổng giá trị xuất khẩu > Tổng giá trị nhập khẩu => Xuất siêu
- Nếu tổng giá trị nhập khẩu > Tổng giá trị xuất khẩu => Nhập siêu
Đặc biệt, khi lấy giá trị xuất khẩu trừ giá trị nhập khẩu sẽ ra kết quả nền kinh tế của vùng hoặc quốc gia đó.
- Mức chênh lệch > 0 thì cán cân thặng dư
- Mức chênh lệch < 0 thì cán cân thâm hụt
- Mức chênh lệch = 0 thì cân bằng
Ví dụ: Năm 2023, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt 400 tỷ USD, kim ngạch nhập khẩu đạt 382,8 tỷ USD.
Công thức cán cân của Việt Nam năm 2023 là: 400 – 392,8 = 7,2 tỷ USD
Như vậy, cán cân đang thặng dư.
Kết luận
Bằng cách theo dõi cán cân, chúng ta có thể nhận thức được những cơ hội và thách thức mà mỗi quốc gia phải đối diện trong môi trường kinh tế toàn cầu. Hy vọng những thông tin mà Vieclam24h.vn chia sẻ thực sự hữu ích đối với các bạn đang có định hướng theo đuổi ngành xuất nhập khẩu. Ngành xuất nhập khẩu đang là một trong những ngành có nhiều bước nhảy vọt, mang đến cơ hội nghề nghiệp vô cùng rộng mở. Truy cập Vieclam24h.vn và tìm kiếm công việc xuất nhập khẩu mơ ước từ hôm nay nhé!
Không chỉ là nền tảng kết nối ứng viên với các nhà tuyển dụng uy tín, Nghề Nghiệp Việc Làm 24h còn là trang web hỗ trợ ứng viên tạo CV chuyên nghiệp miễn phí. Chỉ mất khoảng 3 phút, bạn đã có thể tạo CV xin việc trên trang web Vieclam24h.vn Với giao diện trực quan, đơn giản, trang web Việc Làm 24h cho phép người dùng tạo CV dễ dàng qua điện thoại, máy tính, máy tính bảng,…
Xem thêm: Nghệ thuật dĩ hòa vi quý là gì? Bí kíp vàng trong giao tiếp ứng xử nơi công sở
