Mô hình SCOR là công cụ giúp doanh nghiệp có thể quản lý, đánh giá và cải thiện chuỗi cung ứng của mình một cách hiệu quả. Đặc biệt, trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt hiện nay, doanh nghiệp thành công hay thất bại cũng phụ thuộc phần nhiều vào việc tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Trong bài viết sau đây, Việc Làm 24h sẽ giải đáp SCOR là mô hình gì cũng như những thông tin liên quan!
1. Mô hình SCOR là gì?
1.1. Khái niệm
Mô hình SCOR (viết tắt của Supply Chain Operation Reference), do Hội đồng chuỗi cung ứng SCC phát triển. Đây là phương pháp quản lý chuỗi cung ứng được triển khai toàn diện, trong đó nổi bật là khả năng tùy chỉnh, tính tiêu chuẩn hóa, tối ưu hiệu suất và quy trình đa dạng.
Ra đời năm 1996, cho đến nay SCOR đã được 700 công ty trên khắp thế giới áp dụng, bao gồm nhiều công ty ở Việt Nam. Bằng cách áp dụng mô hình này, doanh nghiệp có thể nắm bắt cấu trúc và chuỗi cung ứng một cách hiệu quả, chính xác. Đồng thời, việc so sánh cấu trúc chuỗi với những doanh nghiệp khác cũng diễn ra dễ dàng để công ty đưa ra những cải tiến phù hợp.
Xem thêm: KPI là gì? Phân loại và cách xây dựng KPI cho nhân viên hiệu quả
1.2. Mô hình SCOR được chia thành mấy cấp độ?
Cấu trúc của mô hình SCOR được chia thành 3 cấp độ chính, cụ thể:
- Cấp độ 1: Tập trung định hình mục tiêu cũng như chiến lược tổng quát cho toàn bộ chuỗi cung ứng. Với cấp độ này, doanh nghiệp sẽ tiến hành xác định chỉ số hiệu suất chính (KPI) và so sánh với đối thủ cạnh tranh (benchmarking) nhằm đánh giá chuẩn xác hiệu quả hoạt động.
- Cấp độ 2: Phân tích rõ ràng những hoạt động cụ thể trong chuỗi cung ứng dựa trên 5 quy trình tiêu chuẩn là Kế hoạch, Nguồn, Sản xuất, và Giao hàng, Trả hàng. Đây là cấp độ giúp doanh nghiệp có thể hiểu rõ sự liên kết giữa những hoạt động cũng như xác định điểm nghẽn của chuỗi.
- Cấp độ 3: Phân tích cụ thể từng quy trình, từ đặt nguyên vật liệu cho đến giao thành phẩm. Với cấp độ này, một bản đồ chi tiết sẽ được cung cấp liên quan đến những hoạt động có trong chuỗi cung ứng. Từ đó, doanh nghiệp có thể theo dõi và phát hiện những cơ hội để cải tiến, tối ưu hiệu suất.
2. Mô hình SCOR bao gồm mấy thành phần?
Mô hình SCOR bao gồm 5 thành phần chính, gồm: Lập kế hoạch (Plan), Nguồn cung ứng (Source), Sản xuất (Make), Giao hàng (Deliver) và Hoàn trả hàng (Return). Cụ thể:
2.1. Lập kế hoạch (Plan)
Lập kế hoạch (Plan) là bước đầu tiên và cũng rất quan trọng để đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách hiệu quả. Lúc này, doanh nghiệp cần xác định nhu cầu đề lên kế hoạch sản xuất cũng như mua hàng, quản lý hàng tồn kho nhằm cân đối cung – cầu. Bằng cách lập kế hoạch hiệu quả, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa chi phí, hạn chế rủi ro thiếu/thừa hàng hóa và duy trì hiệu quả vận hành.
2.2. Nguồn cung ứng (Source)
Ở bước này, doanh nghiệp cần thiết lập chiến lược chọn mua cũng như quản lý nguồn cung ứng. Những công việc cần thực hiện gồm xác định nhà cung cấp, thỏa thuận hợp đồng, cam kết chất lượng của nguyên vật liệu và kiểm soát tốt chi phí. Điều này giúp doanh nghiệp duy trì mối quan hệ ổn định, bền vững với các nhà cung cấp, từ đó đảm bảo nguồn nguyên liệu luôn được chất lượng và giá cả hợp lý.
2.3. Sản xuất (Make)
Đến công đoạn sản xuất, doanh nghiệp sẽ thực hiện những hoạt động sản xuất và tạo ra thành phẩm cuối cùng. Bước này cần chấp hành những tiêu chuẩn chất lượng và theo kịp tiến độ giao hàng đã thỏa thuận. Cụ thể, mô hình SCOR chia hoạt động sản xuất ra làm các loại khác nhau gồm:
- Sản xuất theo yêu cầu.
- Sản xuất để dự trữ.
- Lắp ráp để đặt hàng.
Bằng cách tối ưu hóa quy trình này, doanh nghiệp sẽ tăng hiệu quả hoạt động và giảm chi phí bỏ ra.
2.4. Giao hàng (Deliver)
Công đoạn này chủ yếu tập trung vào những hoạt động kho bãi, hậu cần, vận chuyển,… để sản phẩm được giao tận tay khách hàng đúng tiến độ. Cụ thể:
- Quản lý đơn hàng.
- Quản lý kho vận.
- Giao nhận hàng.
- Dịch vụ chăm sóc khách hàng.
- v.v.
Trong đó, yếu tố then chốt là doanh nghiệp phải đảm bảo chuỗi cung ứng diễn ra trôi chảy, không bị gián đoạn.
2.5. Hoàn trả hàng (Return)
Trong quá trình cung cấp sản phẩm, doanh nghiệp khó có thể tránh khỏi trường hợp bị người mua trả lại hàng. Do đó, bước này giúp doanh nghiệp xử lý những sản phẩm bị khách hàng hoặc phía trung gian trả về. Thông thường, những sản phẩm này không đạt yêu cầu, bị lỗi hoặc không còn phù hợp. Khi quy trình hoàn trả diễn ra hiệu quả, doanh nghiệp sẽ giảm tình trạng lãng phí mà vẫn đảm bảo khách hàng hài lòng cũng như duy trì uy tín doanh nghiệp.
3. Việc tổ chức mô hình SCOR trong quản lý chuỗi cung ứng có lợi ích gì?
Việc triển khai mô hình SCOR trong quản lý chuỗi cung ứng mang lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp. Sau đây là những lợi ích tiêu biểu mà nó mang lại:
3.1. Tối ưu hiệu quả hoạt động
Mô hình SCOR giúp doanh nghiệp đánh giá và cải thiện từng quy trình trong chuỗi cung ứng, qua đó có thể tập trung vào những việc cần ưu tiên. Mô hình này cung cấp cho doanh nghiệp những dữ liệu và thông tin thực tế từ đó doanh nghiệp sắp xếp chuẩn hóa , tối ưu các quy trình sản xuất, vận chuyển và quản lý tồn kho.
3.2. Đo lường hiệu suất từ số liệu chuẩn hoá
SCOR đưa ra các số liệu được chuẩn hoá như KPI, thời gian hoàn thành đơn, chi phí chuỗi,… giúp doanh nghiệp tự đo lường hiệu suất của mình, qua đó nhận biết điểm mạnh yếu để điều chỉnh hợp lý. Đồng thời,doanh nghiệp cũng có thể so sánh hiệu suất của mình trong ngành cũng như những doanh nghiệp đối thủ để có chiến lược kinh doanh hiệu quả.
3.3. Nâng cao khả năng quản lý được rủi ro
Mặt khác, mô hình SCOR giúp doanh nghiệp nhanh chóng phát hiện và đánh giá rủi ro ở từng giai đoạn trong chuỗi. Từ đó, đơn vị có thể đưa ra các kế hoạch ứng phó giảm thiểu tối đa những rủi ro đến từ nguồn cung, vận chuyển, các biến động nguyên liệu hay biến động nhu cầu,…
3.4. Gia tăng sự hợp tác, liên kết
Việc áp dụng mô hình giúp thúc đẩy giao tiếp, thảo luận, liên kết công việc giữa các bộ phận và cả đối tác của doanh nghiệp. Sự liên kết này giúp các đội nhóm hoạt động trơn tru và hiệu quả, từ đó doanh nghiệp giải quyết được triệt để các vấn đề tồn đọng.
4. Các bước để ứng dụng SCOR trong quản lý chuỗi
Mô hình SCOR trong chuỗi cung ứng là một khung tham chiếu toàn diện. Các bước ứng dụng mô hình này trong quản lý chuỗi cung ứng thường bao gồm:
4.1. Bước 1: Xác định rõ ràng phạm vi và mục tiêu
Đầu tiên, doanh nghiệp cần xác định rõ mục tiêu khi ứng dụng mô hình là gì, ví dụ như giảm chi phí, cải thiện thời gian giao hàng,… Ngoài ra, phạm vi áp dụng cũng là yếu tố quan trọng để lựa chọn quy trình hoặc phân vùng trong chuỗi.
4.2. Bước 2: Đánh giá hiện trạng chuỗi cung ứng
Hiện trạng chuỗi cung được đánh giá thông qua việc phân tích một số đặc điểm như sau:
- Phân tích hiện trạng: Nhằm đánh giá hiện trạng chuỗi cung ứng bao gồm các quy trình, hệ thống công nghệ hỗ trợ và chỉ các chỉ số hiệu suất.
- Xác định điểm yếu: Nhằm tìm ra các quy trình không tối ưu trong chuỗi.
- So sánh chuỗi: So sánh các chỉ số hiệu suất của doanh nghiệp với tiêu chuẩn chung của ngành hoặc doanh nghiệp đối thủ.
4.3. Bước 3: Lựa chọn chỉ số đo lường hiệu suất
Doanh nghiệp thường áp dụng chỉ số KPI trong SCOR để đo lường và theo dõi hiệu suất từng quy trình trong chuỗi, ví dụ như độ chính xác dự báo nhu cầu, thời gian hoàn thành đơn, chi phí vận hành, hayhiệu quả quản lý tài sản…
4.4. Bước 4: Thiết kế lại các bước trong chuỗi cung ứng
Trong chuỗi cung ứng, các quy trình được thiết kế cần phải tuân thủ những nguyên tắc của SCOR. Doanh nghiệp có thể áp dụng các công nghệ hiện đại trong quản lý như phần mềm quản lý chuỗi, hệ thống ERP và các công cụ tự động hoá để nâng cao hiệu quả, hiệu suất công việc.
4.5. Bước 5: Triển khai quy trình chi tiết
Bước này đòi hỏi doanh nghiệp phải đào tạo nhân lực, đảm bảo các nhân viên đều nắm rõ quy trình mới, các chỉ số hiệu suất cũng như cách thức vận hành chuỗi cung ứng theo SCOR. Khi nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu, đơn vị mới triển khai quy trình mới và các hoạt động quản lý liên quan. Mọi phòng ban phải phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ để toàn bộ quy trình diễn ra suôn sẻ và đồng bộ.
4.6. Bước 6: Theo dõi, cải tiến
bao gồm các công đoạn như sau:
- Đánh giá định kỳ: Sử dụng chỉ số KIPs để kiểm tra lại hiệu suất sau cải tiến.
- Tối ưu hoá: Dựa trên kết quả đo lường, doanh nghiệp điều chỉnh quy trình để đáp ứng các thay đổi của thị trường và nhu cầu khách hàng.
- Phân tích và điều chỉnh: Định kỳ kiểm tra, phân tích kết quả đạt được, so sánh với mục tiêu đề ra nhằm xem xét những điểm được và chưa được. Từ đó, doanh nghiệp có thể điều chỉnh quy trình cũng như mục tiêu được hợp lý hơn.
5. Một vài hạn chế có thể gặp phải khi doanh nghiệp triển khai mô hình SCOR
doanh nghiệp cần cân nhắc những hạn chế sau đây khi triển khai mô hình SCOR:
- Độ phức tạp: Vì là một mô hình toàn diện nên SCOR đòi hỏi người triển khai phải trang bị đầy đủ kiến thức về chuỗi cung ứng, tránh quá trình trở nên rườm rà, tốn nhiều thời gian và nguồn lực.
- Yêu cầu khả năng phối hợp: Để áp dụng mô hình SCOR, ban lãnh đạo của doanh nghiệp phải đưa ra cam kết mạnh mẽ và các phòng ban phải hợp tác chặt chẽ với nhau. Bởi lẽ nếu các bên không có sự đồng thuận, việc triển khai sẽ cực kỳ khó khăn.
- Tính linh hoạt: Tuy cung cấp khung làm việc chuẩn nhưng không phải lúc nào SCOR cũng phù hợp với tình hình kinh doanh hiện tại của mọi công ty. Vì thế, doanh nghiệp trước khi thực hiện cần có bước tùy chỉnh để đáp ứng đặc thù công việc.
Để có thể vượt qua những khó khăn này, doanh nghiệp cần chú trọng vào công tác đào tạo nhân sự, thiết lập văn hóa hợp tác cũng như linh hoạt điều chỉnh mô hình theo thời gian. Thông qua đó, mô hình SCOR sẽ là công cụ hữu hiệu để tăng khả năng cạnh tranh và tối ưu hóa chuỗi cung ứng.
6. Ví dụ minh họa về mô hình SCOR
Để bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về mô hình SCOR, Việc Làm 24h sẽ lấy dẫn chứng thực tế của Vinamilk để minh họa:
Theo đó, Vinamilk đã ứng dụng SCOR để cải thiện hiệu quả những hoạt động trong chuỗi cung ứng như sau:
- Lập kế hoạch: Đơn vị sử dụng hệ thống quản lý hiện đại để dự báo về nhu cầu tiêu thụ, từ đó điều chỉnh kế hoạch sản xuất hàng hóa và tối ưu tồn kho. Nhờ thế, Vinamilk đã nhanh chóng đáp ứng nhu cầu thị trường mà vẫn tối ưu hóa chi phí, tránh lãng phí ngân sách.
- Nguồn cung ứng: Công ty lựa chọn nhà cung cấp uy tín để đảm bảo chất lượng cho nguồn nguyên liệu. Theo đó, doanh nghiệp ưu tiên những nguồn cung ứng thân thiện môi trường, bền vững và duy trì tính ổn định của nguyên liệu sữa tươi lấy từ trang trại của mình.
- Sản xuất: Vinamilk sở hữu nhà máy hiện đại, ứng dụng công nghệ tự động hóa cao để duy trì chất lượng và đảm bảo vệ sinh cho sản phẩm. Lúc này, mô hình SCOR có vai trò tối ưu quy trình sản xuất để tăng năng suất mà vẫn tiết kiệm chi phí.
- Phân phối: Mạng lưới của công ty phân phối trải dài khắp Việt Nam cũng như thị trường nước ngoài. Điều này giúp tối ưu quy trình vận chuyển, lưu kho, đồng thời đảm bảo hàng hóa giao đến tay khách hàng đúng tiến độ mà vẫn giữ được độ tươi ngon.
- Trả hàng: Để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như duy trì uy tín thương hiệu, Vinamilk sẵn sàng thu hồi sản phẩm nếu phát sinh vấn đề về chất lượng. Quy trình thu hồi được xử lý nhanh chóng và giám sát chặt chẽ nhằm đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng cao cho doanh nghiệp.
Dẫn chứng minh họa bằng mô hình SCOR tại tập đoàn sữa Vinamilk.Trên đây là tất tần tật những chia sẻ của Việc Làm 24h về định nghĩa mô hình SCOR cũng như lợi ích của nó đối với doanh nghiệp. Bằng cách triển khai tốt mô hình này, doanh nghiệp sẽ cải thiện được hiệu suất vận hành và tối ưu hóa chi phí thực hiện. Qua đó, Việc Làm 24h hy vọng bạn sẽ cân nhắc áp dụng một cách hợp lý mô hình SCOR cho doanh nghiệp của mình nhé!
