Tự tin là điều cần thiết để mạnh dạn và tin tưởng vào năng lực của bản thân hơn khi làm việc. Tuy vậy nếu quá tự tin và xem mình là độc tôn thì đây lại là tự cao và có thể bạn đang mắc phải hiệu ứng Dunning Kruger. Hiệu ứng này có thể gây ảnh hưởng đến niềm tin, quyết định và hành động lẫn khả năng cải thiện thiếu sót trong quá trình học tập và làm việc. Vì thế, hãy cùng Việc Làm 24h tìm hiểu ngay hiệu ứng Dunning Kruger là gì? Làm sao để hạn chế hiệu ứng Dunning Kruger trong bài viết bên dưới nhé!
Hiệu ứng Dunning Kruger là gì?
Hiệu ứng Dunning Kruger là một loại thiên kiến nhận thức khiến mọi người đánh giá khả năng, kiến thức của họ trong một lĩnh vực nào đó cao hơn thực tế.
Khái niệm này dựa trên một nghiên cứu của hai nhà tâm lý học David Dunning và Justin Kruger. Họ kiểm tra khả năng logic, ngữ pháp và mức độ hài hước của những người tham gia. Những người trong nhóm có điểm số thấp nhất lại tự đánh giá khả năng của mình rất cao.
Lời giải cho hiệu ứng này là vì họ chưa đủ giỏi trong lĩnh vực đó, nên họ chưa biết đủ nhiều để đánh giá chính xác khả năng của mình.
Cách thức hoạt động của hiệu ứng này?
Hai nhà tâm lý học miêu tả quá trình này như sau:
- Khi không có kiến thức gì về lĩnh vực đang bàn đến, sự tự tin của một người bằng 0.
- Khi bắt đầu có một chút kiến thức, sự tự tin của họ tăng lên đáng kể. Đỉnh cao của giai đoạn này được gọi là Peak of Mount Stupid (tạm dịch: đỉnh cao thiếu hiểu biết)
- Khi bắt đầu nghiên cứu kỹ hơn, họ mất đi sự tự tin. Điểm đáy của giai đoạn này là Valley of Despair (tạm dịch: thung lũng thất vọng).
- Nếu họ vẫn tiếp tục tìm hiểu, sự hiểu biết và tự tin của họ sẽ dần tăng trở lại. Giai đoạn này được gọi là Slope of Enlightenment (tạm dịch: dốc nghiêng khai sáng)
- Khi trở thành người am hiểu lĩnh vực đó, sự tự tin của bạn sẽ tăng đến mức độ ổn định. Đây là giai đoạn Plateau of Sustainability (tạm dịch: cao nguyên bền vững).
Những biểu hiện khi rơi vào hiệu ứng này:
- Đánh giá cao trình độ của mình.
- Không nhận ra được trình độ và sự tinh thông của người khác.
- Không nhận ra sự thiếu sót của mình.
Tuy nhiên, hiệu ứng Dunning Kruger không đồng nghĩa với IQ thấp.
Cách thức hoạt động của hiệu ứng này?
Hai nhà tâm lý học miêu tả quá trình này như sau:
Niềm tin: Dunning và Ehrlinger phát hiện nữ giới thực hiện các bài kiểm tra về kiến thức khoa học tốt ngang với nam giới. Tuy nhiên, họ tin rằng tư duy khoa học của họ kém hơn nên thường có xu hướng từ chối tham gia vào một cuộc thi khoa học.
Quyết định và hành động: Càng hiểu rõ về một lĩnh vực, ta càng dễ đưa ra quyết định chính xác. Lúc này, khả năng thực tế và khả năng tự đánh giá cân bằng với nhau, nên ta mới có thể phán đoán đúng và nắm bắt cơ hội.
Xem thêm: Quyết định là gì? Bật mí 5 tuyệt chiêu giúp rèn kỹ năng ra quyết định nhanh chóng
Khó cải thiện được khả năng: Sự thiếu hiểu biết cũng ngăn ta lùi lại để đánh giá khách quan và nhận ra thiếu sót của mình, do đó cũng không thể học hỏi và cải thiện hơn.
Làm sao để hạn chế hiệu ứng Dunning Kruger?
Lắng nghe đóng góp từ người khác
Nếu đã không thể tự nhận ra, góc nhìn từ người khác có thể giúp bạn nhận thấy những thiếu sót của mình.
Khi bắt đầu một công việc hay tìm hiểu một lĩnh vực mới, hãy tìm đến những người có kinh nghiệm, như sếp hay những chuyên gia ở lĩnh vực đó, và nhờ họ nhận xét giúp bạn.
Không ngừng học hỏi
Một khi bạn thu được nhiều kiến thức hơn, bạn sẽ nhận ra kiến thức của mình chỉ là một cái cây trong cả một cánh rừng. Điều này có thể chống lại xu hướng mặc định mình là một “chuyên gia”.
Xem thêm: Tự học là gì? Bật mí các bí quyết xây dựng thói quen tự học hiệu quả
Rèn luyện tư duy phản biện
Dù đã tìm hiểu thông tin và lắng nghe nhận xét từ người khác, bạn vẫn có thể rơi vào bẫy tâm lý như thiên kiến xác nhận. Vì vậy, hãy luôn đặt câu hỏi về những gì bạn đã biết để thử thách suy nghĩ, niềm tin, và kỳ vọng của mình.
Xem thêm: Phương pháp rèn luyện tư duy phản biện giúp tăng cơ hội thăng tiến trong sự nghiệp
Tạm kết
Hãy luôn tin tưởng vào khả năng của bản thân vì bạn sẽ không thể biết được năng lực của mình đến đâu nếu không cố gắng thử sức với các lĩnh vực khác nhau. Bạn có thể thành công hoặc thất bại, tuy nhiên hãy luôn nhìn nhận và rút ra những sai sót mà mình còn gặp phải để hoàn thiện bản thân hơn mỗi ngày nhé. Nghề Nghiệp Việc Làm 24h chúc bạn sẽ thành công trên con đường chinh phục ước mơ của mình!
Ngoài ra, nếu bạn có nhu cầu tìm kiếm một công việc tốt, với mức lương phù hợp. Hãy nhấn ngay vào nút bên dưới để ứng tuyển ngay công việc hợp lí nhé!
Xem thêm: Bóng ma trầm cảm gây hoảng sợ cho dân văn phòng: Làm sao để vượt qua?
