Khi tham gia lao động tại bất kỳ công ty hay doanh nghiệp nào, bảo hiểm xã hội (BHXH) đã trở thành phúc lợi quan trọng trong việc đảm bảo cuộc sống ổn định cho người lao động. Tuy nhiên, không phải tất cả các khoản thu nhập của người lao động đều phải đóng BHXH. Vậy bạn đã biết các khoản thu nhập không phải đóng BHXH là gì chưa? Hãy cùng Nghề Nghiệp Việc Làm 24h tìm hiểu ngay trong bài viết bên dưới nhé!
1. Bảo hiểm xã hội (BHXH) là gì?
Theo Khoản 1 Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.
Người lao động và các tổ chức có trách nhiệm đóng góp tiền bảo hiểm hàng tháng để tích lũy và cung cấp các quyền lợi xã hội cho các thành viên tham gia hệ thống BHXH. Khi người lao động gặp phải những rủi ro như bị ốm đau, tai nạn lao động hoặc không còn khả năng lao động do tuổi già, họ sẽ được hưởng các quyền lợi bảo hiểm xã hội như trợ cấp bệnh tật, trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp lương hưu và các dịch vụ y tế liên quan.
2. Tại sao phải đóng bảo hiểm xã hội?
Bảo vệ an sinh xã hội
Bảo hiểm xã hội đảm bảo rằng trong trường hợp người lao động gặp phải rủi ro xã hội như bệnh tật, tai nạn lao động hoặc thất nghiệp, họ sẽ nhận được hỗ trợ tài chính và các quyền lợi xã hội. Điều này giúp đảm bảo rằng họ có một cuộc sống ổn định và khả năng phục hồi sau khi gặp khó khăn.
Bảo vệ sức khỏe
Bảo hiểm xã hội thường bao gồm các dịch vụ y tế và bảo hiểm y tế, cho phép người lao động tiếp cận các dịch vụ y tế cần thiết mà không phải lo lắng về khả năng tài chính. Qua đó giúp họ đảm bảo rằng có thể nhận được chăm sóc y tế đầy đủ và kịp thời, giúp duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Lương hưu và an sinh tuổi già
Bảo hiểm xã hội cung cấp một quỹ lương hưu để đảm bảo rằng người lao động có thu nhập ổn định khi về già. Lợi ích này giúp người lao động có cuộc sống tự do và không lo lắng về tương lai tài chính.
Tăng cường trật tự xã hội
Bảo hiểm xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự công bằng và trật tự xã hội, giúp giảm bớt khoảng cách giàu nghèo và đảm bảo mọi người có quyền truy cập vào các quyền lợi xã hội cơ bản. Từ đó, tạo ra một xã hội ổn định và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của quốc gia.
Xem thêm: Gộp sổ BHXH là gì? Thủ tục gộp sổ BHXH nhanh chóng cập nhật 2023
3. Bảo hiểm xã hội có bắt buộc hay không?
Theo quy định tại Khoản 1, Điều 2 Luật BHXH 2014, đối tượng tham gia BHXH bắt buộc từ ngày 1/1/2018 sẽ bao gồm cả người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng (quy định này được ban hành sau thời điểm ban hành Luật Việc làm).
Cụ thể, người lao động phải đóng các khoản đóng góp BHXH từ thu nhập của mình, bao gồm khoản đóng góp từ lương, tiền công hoặc thu nhập khác. Người lao động sẽ được hưởng các quyền lợi xã hội như trợ cấp bệnh tật, trợ cấp thai sản, trợ cấp lương hưu và các dịch vụ y tế từ hệ thống Bảo hiểm xã hội khi cần thiết.
Do đó, bảo hiểm xã hội là bắt buộc tại Việt Nam đối với người lao động trong các tổ chức và doanh nghiệp.
4. Các khoản thu nhập tính đóng BHXH bắt buộc
Tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác quy định tại điểm a, tiết b1 điểm b và tiết c1 điểm c khoản 5 Điều 3 Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH.
(1) Mức lương theo công việc hoặc chức danh:
Ghi mức lương tính theo thời gian của công việc hoặc chức danh theo thang lương, bảng lương do người sử dụng lao động xây dựng theo quy định tại Điều 93 Bộ luật Lao động;
Đối với người lao động hưởng lương theo sản phẩm hoặc lương khoán thì ghi mức lương tính theo thời gian để xác định đơn giá sản phẩm hoặc lương khoán;
(2) Phụ cấp lương theo thỏa thuận của hai bên:
Các khoản phụ cấp lương để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ.
(3) Các khoản bổ sung khác theo thỏa thuận của hai bên như sau:
Các khoản bổ sung xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương.
Xem thêm: Cách tra cứu quá trình đóng BHXH đơn giản, nhanh chóng nhất hiện nay
5. Các khoản thu nhập không phải đóng BHXH
Trong hệ thống Bảo hiểm xã hội (BHXH) của Việt Nam, có một số khoản thu nhập không phải đóng BHXH được quy định như sau:
- Thưởng theo quy định tại Điều 104 Bộ luật Lao động;
- Tiền thưởng sáng kiến;
- Tiền ăn giữa ca;
- Các khoản hỗ trợ như:
+ Xăng xe;
+ Điện thoại;
+ Đi lại;
+ Tiền nhà ở;
+ Tiền giữ trẻ;
+ Nuôi con nhỏ.
- Hỗ trợ khi NLĐ:
+ Có thân nhân bị chết;
+ Có người thân kết hôn;
+ Sinh nhật của NLĐ.
- Trợ cấp cho NLĐ có hoàn cảnh khó khăn khi gặp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
- Các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác ghi thành mục riêng trong HĐLĐ theo quy định tại điểm c khoản 5 Điều 3 Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH.
Xem thêm: Tờ rời bảo hiểm xã hội là gì? Mất tờ rời BHXH có xin cấp lại được không?
6. Tại sao có các khoản thu nhập không phải đóng BHXH?
Các khoản thu nhập không phải đóng BHXH theo quy định thường là vì các lý do sau:
Không liên quan đến việc làm
Các khoản thu nhập như tiền lãi, tiền thưởng từ hoạt động đầu tư, thu nhập từ cho thuê nhà hoặc các hoạt động không liên quan đến việc làm không có mối liên kết trực tiếp với hệ thống BHXH. Vì thế, không có nghĩa vụ đóng BHXH áp dụng cho các khoản thu nhập này.
Tính tự do và linh hoạt của công việc
Các cá nhân làm việc tự do thường có tính tự chủ và linh hoạt cao trong công việc của họ. Việc đóng BHXH trong trường hợp này thường được coi là tùy chọn để bảo vệ quyền lợi cá nhân. Tuy nhiên, họ có thể chọn tham gia các hình thức bảo hiểm xã hội tùy chọn nếu muốn có bảo hiểm xã hội.
Đặc thù của công việc ngoại công
Những người lao động làm việc cho các tổ chức nước ngoài hoặc các tổ chức quốc tế thường không nằm trong phạm vi quy định của hệ thống BHXH của quốc gia. Do đó, việc đóng BHXH không áp dụng cho các người lao động làm công việc này.
Tạm kết
Hy vọng rằng thông tin mà Việc Làm 24h chia sẻ trong bài viết trên đã giúp bạn có cái nhìn tổng quan về các khoản thu nhập không phải đóng BHXH. Luôn nắm vững quy định pháp luật hiện hành và tìm hiểu thêm về các quyền lợi và trách nhiệm liên quan đến BHXH để đảm bảo sự ổn định và bảo vệ cho tương lai tài chính của bạn. Đừng quên đón đọc các bài viết hữu ích khác tại Việc Làm 24h nhé!
Xem thêm: Cách ghi thành phần bản thân hiện nay đúng chuẩn trong sơ yếu lý lịch
