Đối với các bạn theo nghề viết thì cụm từ “nhuận bút” đã không còn quá xa lạ. Nhuận bút không chỉ là nguồn thu nhập giúp những ai theo nghề viết có thể trang trải cuộc sống mà qua đó còn thể hiện một phần niềm tự hào, chứng tỏ vị thế của bản thân trong cộng đồng viết lách. Vậy cụ thể, nhuận bút là gì? Các cách kiếm nhuận bút như thế nào? Hãy cùng Vieclam24h.vn tìm hiểu ngay trong bài viết bên dưới nhé!
1. Nhuận bút là gì?
Theo quy định của Điều 3, Khoản 13 trong Nghị định số 22/2018/NĐ-CP, hướng dẫn thi hành Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 và Luật sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2009, đề cập đến khái niệm nhuận bút như sau:
“Nhuận bút là số tiền mà bên sử dụng tác phẩm phải trả cho tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả trong trường hợp chủ sở hữu quyền tác giả không phải là tác giả đồng thời.”
Nhuận bút là số tiền mà tổ chức hoặc cá nhân khai thác và sử dụng tác phẩm phải trả cho tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả khi sử dụng và khai thác tác phẩm đó.
2. Đối tượng hưởng nhuận bút là ai?
Sau khi đã tìm hiểu về khái niệm nhuận bút là gì, vậy ai sẽ là những người được hưởng nhuận bút?
- Tác giả thuộc đơn vị sử dụng tác phẩm (trong biên chế hoặc hợp đồng dài hạn): Những người này, khi sáng tạo tác phẩm ngoài nhiệm vụ được giao, sẽ được hưởng 100% nhuận bút.
- Tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm: Đây là những chủ nhân của tác phẩm. Trong trường hợp tác phẩm không có người thừa kế, từ chối quyền thừa kế hoặc không có quyền thừa kế, nhuận bút sẽ thuộc về Nhà nước. Đối với tác phẩm không rõ tác giả hoặc tác phẩm khuyết danh, xử lý nhuận bút sẽ tương tự như trường hợp tác phẩm không có người thừa kế.
- Đối tượng được hưởng nhuận bút khác: Bao gồm những người tham gia vào các công việc liên quan đến tác phẩm, tùy thuộc vào mức độ đóng góp, và họ sẽ nhận thù lao theo thỏa thuận. Đối với những người thuộc đơn vị sử dụng tác phẩm (trong biên chế hoặc hợp đồng dài hạn) nhưng thực hiện công việc ngoài nhiệm vụ được giao, họ sẽ được hưởng 100% tiền thù lao, được tính vào quỹ nhuận bút.
- Tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm kiến trúc, phần mềm máy tính: Họ sẽ hưởng nhuận bút theo hợp đồng thỏa thuận sử dụng tác phẩm.
- Đối tượng hưởng nhuận bút không phải là tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm: Bao gồm những người không phải là tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm, nhưng tham gia vào các công việc liên quan đến tác phẩm. Tiền thù lao của họ sẽ được đơn vị sử dụng tác phẩm trả theo thỏa thuận.
- Tác phẩm, văn bản, bản dịch, tài liệu không thuộc các loại hình tác phẩm được bảo hộ: Khi sử dụng, bên sử dụng sẽ trả thù lao cho người sưu tầm, người cung cấp, và các tác phẩm này thuộc loại văn học, nghệ thuật dân gian; văn bản của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế và bản dịch của những văn bản đó; cũng như tin tức thời sự thuần túy đưa tin.
3. Nguyên tắc trả nhuận bút là gì?
Dựa trên Điều 4 của Nghị định 21/2015/NĐ-CP về nguyên tắc trả nhuận bút và thù lao, các quy định về chế độ nhuận bút mới nhất được thực hiện như sau:
- Thỏa thuận giữa bên sử dụng và tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả: Nhuận bút và thù lao được trả dựa trên thỏa thuận giữa người sử dụng tác phẩm và tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả. Trong trường hợp tác phẩm được Nhà nước đặt hàng hoặc thông qua đấu thầu, việc trả nhuận bút và thù lao sẽ tuân theo hợp đồng đặt hàng hoặc đấu thầu.
- Xác định mức nhuận bút, thù lao: Mức này được quyết định dựa trên loại hình, chất lượng, số lượng, cách thức khai thác, sử dụng và đánh giá hiệu quả của tác phẩm.
- Phân chia nhuận bút, thù lao giữa các đồng tác giả, đồng chủ sở hữu quyền tác giả: Quy định phân chia này dựa trên thỏa thuận hoặc mức độ đóng góp của từng đối tượng trong quá trình sáng tạo tác phẩm.
- Khuyến khích nhuận bút đối với một số đối tượng: Nhuận bút được khuyến khích đối với tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm dành cho thiếu nhi, dân tộc thiểu số; tác giả là người Việt Nam sáng tạo tác phẩm trực tiếp bằng tiếng nước ngoài, người dân tộc Kinh sáng tạo tác phẩm trực tiếp bằng tiếng dân tộc thiểu số, người dân tộc thiểu số này sáng tạo tác phẩm trực tiếp bằng tiếng dân tộc thiểu số khác hoặc sáng tạo tác phẩm trong điều kiện khó khăn, nguy hiểm và những trường hợp đặc biệt khác.
- Tác phẩm gốc và tác phẩm phái sinh: Trong trường hợp tác phẩm phái sinh được sử dụng, tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm gốc sẽ được hưởng một phần trên tổng số nhuận bút.
- Thanh toán và quản lý kinh phí: Tổ chức, cá nhân sử dụng kinh phí từ ngân sách nhà nước phải lập dự toán, thanh toán và quyết toán kinh phí trả nhuận bút, thù lao trong phạm vi nguồn kinh phí thuộc ngân sách nhà nước và các nguồn thu từ các hoạt động sự nghiệp, thu từ việc cho phép sử dụng các tác phẩm thuộc sở hữu nhà nước, cũng như nguồn tài trợ từ tổ chức, cá nhân và các nguồn thu hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.
4. Các cách kiếm tiền nhuận bút
Viết truyện cho các app, website
Viết truyện nhận nhuận bút thông qua các trang web và ứng dụng là lựa chọn ưa thích của nhiều bạn trẻ. Bạn có thể tham khảo viết truyện trên các website và ứng dụng như Wattpad, VnKings hay Blogradio.vn,… để kiếm tiền nhuận bút. Đây là những website đọc truyện siêu hot đối với giới trẻ hiện nay, vì thế ngoài việc tìm kiếm và đọc những tác phẩm của tác giả khác, bạn cũng có thể chia sẻ tác phẩm cá nhân trên những nền tảng này để nhận được nhuận bút. Đây là không gian mở cho sự sáng tạo tối đa, cho phép bạn thể hiện đam mê và kỹ năng viết qua nhiều thể loại đa dạng như tâm lý, khoa học viễn tưởng, tình cảm và nhiều thể loại khác nữa.
Viết báo
Đây là một trong những cách kiếm tiền nhuận bút luôn được nhiều bạn trẻ yêu thích từ xưa đến nay. Điều đặc biệt, với công nghệ hiện đại, việc viết và gửi bài qua email đã trở nên thuận tiện và nhanh chóng. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng dịch vụ bưu điện để gửi tác phẩmđến các tòa soạn báo như Hoa Học Trò, Mực Tím,… Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải tất cả các bài viết đều được chấp nhận. Để tăng cơ hội được đăng tải, bạn cần tập trung đầu tư cho bài viết trở nên hấp dẫn, cuốn hút và ý nghĩa hơn. Chỉ khi câu chuyện của bạn được viết chỉn chu, độc đáo thì mới có khả năng được đăng tải và xuất bản.
Không chỉ viết bài cho các báo giấy, mà ngày nay, bạn cũng thể viết bài nhận nhuận bút báo mạng như Kênh 14, ZNews.vn, Yan.vn,… Đây đều là những trang thông tin hàng đầu dành cho giới trẻ, nơi cập nhật liên tục và nhanh chóng những tin tức nóng hổi đa dạng các chủ đề như thời trang, ngôi sao, idol, phim ảnh, cuộc sống,…
Nếu bạn muốn trở thành một cộng tác viên viết bài cho các trang báo này, bạn có thể chia sẻ bài viết, ý tưởng, tranh vẽ và nhiều hình thức sáng tạo khác đến đội ngũ biên tập của các trang web trên. Sau khi bài viết của bạn được đăng tải, bạn sẽ nhận được nhuận bút chuyển vào tài khoản ngân hàng của bạn theo từng bài viết, hoặc dựa trên thảo thuận ban đầu của bạn với các trang báo ấy.
Viết bài chuẩn SEO
Khác với viết truyện hay các bài viết thông thường, bằng cách tối ưu hóa nội dung để thu hút công cụ tìm kiếm và đáp ứng nhu cầu của độc giả, bạn có thể tạo ra không chỉ những bài viết hấp dẫn mà còn mang lại thu nhập ổn định. Viết bài SEO đòi hỏi kiến thức vững về từ khóa, cấu trúc nội dung, và khả năng tạo ra thông điệp hấp dẫn.
Viết bài Social Media
Việc viết bài kiếm tiền nhuận bút trên Social Media đòi hỏi khả năng sáng tạo, giao tiếp hiệu quả và nắm bắt xu hướng cũng như mong đợi của độc giả. Bạn có thể kiếm tiền thông qua việc hợp tác quảng cáo, tài trợ bài viết từ các đối tác, hoặc thậm chí bán sản phẩm và dịch vụ của chính bạn.
Viết nội dung trên các nền tảng xã hội không chỉ giúp tạo ra sự tương tác với cộng đồng mà bạn xây dựng, mà còn mở ra cơ hội để tận dụng tiềm năng kiếm tiền từ sự sáng tạo và khả năng viết của bạn.
Viết bài cho các Blog
Ngày nay, các doanh nghiệp sẽ tạo ra các trang blog trên website để cung cấp những thông tin hữu ích và hấp dẫn đối với nhóm đối tượng khách hàng của họ. Nội dung của trang Blog sẽ linh hoạt xoay quanh nhiều chủ đề liên quan đến sản phẩm và dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp. Các doanh nghiệp thường xuyên thuê những người viết chất lượng để tạo ra nội dung giá trị, thu hút độc giả và tăng cường hiệu suất trang web. Việc viết bài trên blog không chỉ giúp bạn có thể rèn luyện khả năng viết ở nhiều lĩnh vực mà còn giúp tăng thu nhập nhờ vào tiền nhuận bút.
Viết kịch bản video
Với sự phát triển chóng mặt của nền tảng TikTok cũng như xu hướng xem video của mọi người ngày càng gia tăng, viết kịch bản video bỗng trở thành một trong những cách kiếm nhuận bút hấp dẫn nhất hiện nay.
Việc này không chỉ đòi hỏi sự sáng tạo và khả năng viết lách mà còn liên quan đến kỹ năng truyền đạt thông điệp qua hình ảnh và âm thanh. Nhiều nền tảng video như YouTube, TikTok, hay Facebook đang phát triển mạnh mẽ, tạo ra không gian cho những người viết kịch bản.
5. Các lưu ý khi nhận nhuận bút là gì?
- Kiểm tra hợp đồng: Đọc kỹ và hiểu rõ nội dung của hợp đồng nhuận bút trước khi ký. Chú ý đến các điều khoản về quyền lợi, mức nhuận bút, và thời gian thanh toán.
- Xác định mức nhuận bút: Đảm bảo rằng mức nhuận bút được xác định rõ ràng trong hợp đồng. Kiểm tra liệu có sự công bằng và hợp lý trong việc xác định mức nhuận bút so với giá trị thực tế của tác phẩm.
- Quyền sở hữu tác phẩm: Xác định rõ ai là chủ sở hữu của tác phẩm và quyền lợi của bạn đối với tác phẩm đó.
- Thời gian thanh toán: Đảm bảo hợp đồng xác định rõ thời gian thanh toán và các điều kiện liên quan.
- Điều khoản hủy bỏ hợp đồng: Kiểm tra xem hợp đồng có điều khoản nào liên quan đến việc hủy bỏ không và điều kiện cụ thể.
- Ghi chú công việc liên quan: Nếu có các công việc liên quan cần được thanh toán, hãy ghi chú rõ ràng về phạm vi và giá trị.
Tạm kết
Nhuận bút là một khái niệm quen thuộc trong lĩnh vực sáng tạo. Việc nhận nhuận bút không chỉ là một sự công nhận cho công lao sáng tạo mà còn là nguồn thu nhập quan trọng đối với các tác giả và những người liên quan đến việc tạo ra tác phẩm.
Hy vọng rằng với những chia sẻ về nhuận bút là gì trong bài viết trên có thể giúp bạn hiểu hơn về khái niệm này và ứng dụng các cách kiếm nhuận bút để gia tăng thu nhập cho bản thân. Chúc bạn luôn thành công! Đừng quên đón đọc các bài viết hữu ích khác tại Vieclam24h.vn nhé!
Bên cạnh đó, Nghề Nghiệp Việc Làm 24h cung cấp công cụ tạo CV online với hàng trăm mẫu CV hoàn toàn miễn phí. Ngoài nội dung đúng chuẩn dựa theo vị trí công việc và lĩnh vực ứng tuyển, các bạn có thể thỏa sức sáng tạo CV cá nhân với chức năng tùy chỉnh màu sắc, nội dung, bố cục,… để tìm việc nhanh chóng tại môi trường làm việc mơ ước.
Xem thêm: Công việc của cộng tác viên viết bài là làm gì, mức lương ra sao?
