Nhìn người khác xinh đẹp rạng ngời, vui vẻ hạnh phúc, ăn ngon mặc đẹp, công thành danh toại, bạn ngưỡng mộ và xuýt xoa. Bạn mải mê đắm chìm trong sự hào nhoáng rực rỡ của mạng xã hội mặc cho thời gian quý báu trôi đi lãng phí, bạn quên mất giá trị đặc biệt của chính bản thân mình. Bạn bị FOMO làm giảm giá trị sống mà không hề hay biết. Vậy FOMO là gì? Vì sao khiến cuộc sống của bạn bị ảnh hưởng tiêu cực? Làm sao để có thể khống chế và chuyển hóa nó?
FOMO là gì?
Pzrybylski et al. (2013) định nghĩa: FOMO (Fear of missing out – tạm dịch: Sợ bị bỏ lỡ) là một trạng thái tâm lý khi một người cảm thấy lo lắng rằng mọi người trong vòng tròn quan hệ của họ đang sống những cuộc đời thú vị và đáng sống hơn bản thân họ.
Pzrybylski et al. là nghiên cứu của Andrew K. Przybylski – một nhà tâm lý học thực nghiệm ở Anh. Hiện ông là Giáo sư Con người và Hành vi tại Đại học Oxford và đã có hơn 100 bài nghiên cứu về tác động của Internet đến sự phát triển của con người trong thời đại số.
Theo khoa học, người bị FOMO rất sợ bị bỏ lỡ những thông tin, cơ hội, khoảnh khắc vui vẻ và hạnh phúc mà người khác đang trải nghiệm. Tâm lý này thôi thúc bạn luôn phải cập nhật tin tức, hoạt động của người khác và tất nhiên, sau khi nắm bắt được thông tin, hàng loạt các diễn biến tâm lý khác nhau sẽ diễn ra bên trong bạn. Có thể là tán dương và bắt chước, cũng có thể là tự ti và đánh giá thấp bản thân hoặc ghen tị và bàn luận với thái độ không tích cực. FOMO có thể xuất hiện trong nhiều lĩnh vực, không phân biệt giới tính và tuổi tác. Chẳng hạn như trong chốn công sở, trong các mối quan hệ xã hội, bạn bè, gia đình…
FOMO là một vấn đề tâm lý xuất hiện từ lâu, song chỉ mới trở nên phổ biến gần đây và có tác động sâu sắc hơn đến cuộc sống dưới tác động của mạng xã hội (social media). Báo cáo mới nhất của WeAreSocial và Hootsuite về toàn cảnh ngành Digital trong năm 2021: “Tính đến tháng 1/2021, dân số Việt Nam đạt mốc 97.8 triệu dân. Trong đó, có khoảng 68.17 triệu người đang sử dụng Internet (chiếm 70.3% dân số) thông qua các nền tảng, ứng dụng khác nhau, với thời lượng trung bình là 6 giờ 47 phút”. Những thống kê này đã phản ánh về mức độ phổ biến của mạng xã hội lên cuộc sống của người trẻ Việt, từ đó chứng nghiện mạng xã hội cũng tăng nhanh.
Ảnh hưởng của hội chứng FOMO là gì?
Phần lớn người dùng xem mạng xã hội là nơi để “khoe mẽ” những hình ảnh đẹp, những trải nghiệm vui vẻ, những điểm đến sang trọng hoặc đập hộp (unbox) những món đồ thời thượng. Do đó, người có tâm lý FOMO càng cao thì lượng thời gian bị ngốn vào mạng xã hội càng nhiều. FOMO cũng khiến người dùng cảm thấy mình có nhiều mối quan hệ hơn, nhiều sự quan tâm và thúc đẩy người dùng công khai các hoạt động thường nhật của cá nhân trên mạng. Đồng thời, hội chứng này cũng kích thích sự tò mò và “soi mói” thế giới ảo của người khác hơn. Từ đó dẫn đến sự mất tập trung, suy thoái về sức khỏe tâm lý, hạ thấp lòng tự trọng và gia tăng cảm xúc ganh ghét.
Xao nhãng, mất tập trung
Bạn mất nhiều thời gian cầm điện thoại lướt Facebook, TikTok, Instagram… chỉ để xem hàng tá thông tin vô bổ với nhiều chủ đề, nhiều đối tượng và dưới nhiều hình thức khác nhau. Những thông tin này hầu hết không do tìm kiếm chủ động mà được mạng xã hội “đút cho chúng ta ăn” theo thuật toán viết sẵn. Dần dà, bạn sử dụng điện thoại cả khi lái xe, trong bữa ăn, trước khi đi ngủ, ngay sau khi thức dậy, khi đi vệ sinh, trong giờ làm và thậm chí là ngay khi có thông báo từ điện thoại di động vì sợ bị bỏ lỡ thông tin. Hãy thử suy nghĩ liệu bạn có tìm thấy bản thân mình trong những tình huống sau đây không nhé:
- Bạn mất 20 – 30 phút để chỉnh sửa hình ảnh, viết nội dung cho dòng trạng thái trên trang cá nhân và mất hàng giờ đồng hồ, thậm chí là vài ngày để phản hồi tất cả bình luận của người khác.
- Kiểm tra ngay lập tức khi có thông báo lượt thích, lượt chia sẻ, lượt bình luận mới trên bài viết của bạn.
- Dậy sớm nhưng nằm mãi mới ra khỏi giường vì phải kiểm tra và trả lời tất cả những tin nhắn mới và xem lại hoạt động của bạn bè từ đêm hôm qua.
Nếu có, chứng tỏ bạn đang là nạn nhân của chứng nghiện mạng xã hội và có thể đang trải qua tâm lý FOMO.
So sánh bản thân với sự hào nhoáng của người khác
Mỗi ngày, việc tiếp cận với những trải nghiệm tuyệt vời của người khác trên mạng xã hội khiến bạn cảm thấy ao ước được như họ và không khỏi tự ti về bản thân, cho rằng mình kém cỏi hoặc thiếu may mắn hơn bạn bè cùng trang lứa khi không đạt được những thành tích tương tự. Tuy nhiên, bạn quên mất rằng: “không phải những gì lấp lánh cũng đều là vàng” và những gì trên thế giới ảo chưa chắc đã là sự thật. Và những gì họ thể hiện trên mạng xã hội là những thứ mà họ muốn cho chúng ta nhìn thấy mà thôi.
Dễ nhận thấy từ các tài khoản Facebook bán hàng, KOL (người có tầm ảnh hưởng) và người nổi tiếng, việc họ ăn gì, mặc gì, làm gì, ở đâu đều đã được sắp xếp một cách bài bản và có chủ đích. Trước là để tạo niềm tin cho chúng ta và sau là để khơi gợi cảm xúc khao khát đạt được điều tương tự. Chúng ta tự hạ thấp giá trị của bản thân, đánh mất ý thức về bản sắc riêng và thiếu tập trung trong công cuộc đi tìm bản ngã của chính mình.
Nảy sinh lòng đố kỵ
Sự ngưỡng mộ là một cảm xúc tích cực, nhưng tần suất xuất hiện trải nghiệm thú vị của người khác ngày càng dày đặc sẽ khiến khoảng cách giữa bạn và họ ngày càng lớn, cảm giác so sánh ngày càng nhiều và biến thành sự ganh ghét, đố kỵ. Đặc biệt là đối với đồng nghiệp, bạn bè cùng trang lứa hoặc những người thân cận. Cảm xúc này nên được loại trừ bởi nó làm chúng ta trở nên tồi tệ hơn, bất an và có thể làm rạn nứt một mối quan hệ bất cứ lúc nào.
Vậy trong môi trường làm việc, các biểu hiện của tâm lý FOMO là gì? Ngay sau đây hãy cùng Việc Làm 24h tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này nhé.
Các biểu hiện FOMO trong môi trường công sở
Mất tập trung trong quá trình làm việc
Hội chứng tâm lý FOMO sẽ khiến cho bạn mất tập trung hoặc ngừng công việc đang làm dở dang để trả lời một cuộc điện thoại, tin nhắn hay email không liên quan cũng như không quá quan trọng. Hơn nữa, hội chứng này còn khiến bạn liên tục kiểm tra điện thoại khiến gián đoạn sự tập trung vào công việc vì sợ mình sẽ bỏ lỡ thông tin nào đó.
Có những trải nghiệm giống nhau
Những trải nghiệm đó là trải nghiệm trước / sau hay còn gọi là “đua theo” do cảm giác sợ bị bỏ lỡ gây ra. Như là đầu tư vào cùng lĩnh vực, cùng mua điện thoại mới ra mắt, mua máy tính mới, đổi mốt trang phục… thậm chí là mua vô tội vạ những món đồ vốn dĩ không cần thay đổi hoặc không thật sự cần thiết. Mục đích mua sắm chỉ vì sợ bị tụt hậu hơn so với đồng nghiệp.
Phủ nhận năng lực của đồng nghiệp
Biểu hiện của thái độ FOMO trong trường hợp này là thói nói xấu sếp hoặc đồng nghiệp khi ganh tị với thành tích của họ. Bạn này cho rằng việc đạt được kết quả đó không do năng lực vượt trội của đồng đội mà do những yếu tố may mắn khác mà thôi. Thay vì tán dương, ngưỡng mộ, bạn luôn tìm cách để phủ nhận khả năng và sự cố gắng của người khác. Tâm lý này ảnh hưởng rất lớn đến sự gắn kết đội ngũ và tinh thần làm việc nhóm.
Cách vượt qua hội chứng FOMO nơi làm việc
Những thông tin trên dường như tạo ra một cảm giác e dè khi chúng ta nghe đến thuật ngữ FOMO bởi có thể bạn nhận ra chính mình cũng đã nhiều lần FOMO. FOMO khiến chúng ta lãng phí thời gian, mất đi sự tập trung và tốn tiền vào những thứ vô ích. Vậy những cách thức để thoát khỏi hội chứng FOMO là gì?
Tập trung vào những thứ mình thật sự cần
Trong mỗi giai đoạn cuộc đời, bạn cần xây dựng mục tiêu cho bản thân và lập kế hoạch để đạt được mục tiêu đó. Định hướng được kim chỉ nam dẫn đường, bạn sẽ đi đúng hướng thay vì bị chi phối bởi thành tích của người khác. Chúng ta hãy chỉ góp nhặt trải nghiệm có ý nghĩa với mục tiêu của chính mình và xem những trải nghiệm vô nghĩa khác chỉ là sự thông báo của họ với thế giới mà thôi.
Nếu bạn đang cần hoàn thành gấp một công việc quan trọng, hãy tránh xa điện thoại di động và tắt hết những tab gây xao nhãng để tập trung làm việc đó trong một khoảng thời gian nhất định. Nếu bạn đang trong một bữa tiệc hoặc buổi họp mặt với bạn bè, hãy cất điện thoại tập trung vào cuộc trò chuyện. Điều này vừa tỏ thái độ tôn trọng đối phương, vừa giúp chúng ta tận hưởng trọn vẹn khoảnh khắc cuộc hẹn.
Làm chủ công nghệ
Ngày này, công nghệ đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống hiện đại. Do đó, việc loại bỏ hoàn toàn công nghệ khỏi lịch trình hàng ngày là một điều tương đối viển vông, nhưng không vì thế mà để công nghệ kiểm soát cuộc sống của chúng ta. Để tối ưu hiệu suất, hãy học cách sử dụng thiết bị di động và các ứng dụng công nghệ một cách hợp lý. Bạn có thể tự đặt ra quy tắc sử dụng mạng xã hội và cam kết thực hiện một cách có kỷ luật. Chẳng hạn như:
- Thời gian sử dụng Facebook tối đa 30 phút mỗi ngày
- Loại bỏ thói quen kiểm tra tin nhắn ngay sau khi thức dậy.
- Gỡ tất cả các ứng dụng (app) không cần thiết, ít sử dụng.
- Bỏ theo dõi các trang Fanpage vô bổ
- Rời các hội nhóm không thật sự quan trọng.
- Huỷ kết bạn với những người xa lạ, ít trao đổi.
Mạng xã hội sẽ vẫn là công cụ tuyệt vời để kết nối mọi người. Tuy nhiên, bạn cần xác định mục đích sử dụng mạng xã hội của bản thân để có cách thức quản lý cho phù hợp.
Biết nhìn nhận giá trị bản thân
Thay vì chỉ chăm chú vào những điều đang mong muốn, bạn hãy thử chiêm nghiệm lại nội lực thực tại và biết ơn những gì bạn đang có. Không phải là dập tắt tinh thần cầu tiến, điều này giúp chúng ta có được cảm giác hài lòng, hạnh phúc và ghi nhận giá trị bản thân. Mỗi người trong chúng ta đều là một cá thể riêng biệt, có suy nghĩ, cảm nhận và cách xử lý tình huống không hề giống nhau. Vậy tại sao chúng ta phải “học đòi” hoặc cố ép cảm xúc, biểu hiện của mình theo những “hình mẫu” mà người khác khoác lên?
Xem thêm: Tư duy tích cực là gì? Bật mí bí quyết giúp bạn tích cực trong mọi hoàn cảnh
Xây dựng văn hoá công ty
Văn hoá công ty cần được hình thành nên bởi cả tập thể. Do vậy, mỗi nhân sự phải nhận thức được các dấu hiệu của hội chứng FOMO và tìm cách loại bỏ tâm lý này ra khỏi đội ngũ. Hãy tăng cường các hoạt động thể lực để gắn kết cùng nhau phát triển lành mạnh để không ai trong chúng ta trở thành người hướng nội trong thế giới thực và hướng ngoại trong thế giới ảo.
Kết luận
FOMO là một hiện tượng tâm lý bình thường của một con người. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát được, FOMO sẽ gây nên nhiều tác động tiêu cực đến chúng ta, đặc biệt là trong thời đại kỹ thuật số như hiện nay. FOMO hoàn toàn có thể được kiểm soát và chuyển hóa thành những động lực tích cực.
Thay vì nhìn ra bên ngoài và cảm thấy bản thân bị đuối sức khi mãi chạy đuổi theo, hãy chậm lại vài bước, nhìn thẳng vào bên trong bạn, nhận ra những giá trị cốt lõi làm nên bản sắc riêng của bạn. Bạn cần là một cá thể độc đáo, khác biệt, là chính bạn trong một thế giới thực ảo lẫn lộn. Đừng so sánh bản thân với bất cứ ai. Hãy là phiên bản tốt hơn của chính mình qua mỗi ngày mới là con đường đúng đắn dẫn bạn đến một cuộc đời thành công và hạnh phúc. Đừng quên theo dõi trang Nghề Nghiệp Việc Làm 24h thường xuyên để không bỏ lỡ bất kì kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp nhé!
Xem thêm: Áp lực vô hình nơi công sở, nhà quản lý nên làm gì để giảm thiểu rủi ro?
