Chế độ nghỉ thai sản không chỉ dành riêng cho lao động nữ, ngay cả người chồng cũng nhận được chế độ nghỉ thai sản khi vợ sinh con. Thế nhưng, không phải người lao động nào cũng hiểu và nắm rõ chế độ nghỉ thai sản, cách tính tiền thai sản như thế nào.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ biết được những khoản trợ cấp thai sản nào mà người lao động được nhận, gồm bao nhiêu tiền, điều kiện hưởng chế độ thai sản của lao động nữ, chế độ thai sản của chồng,… và thời gian nghỉ thai sản là bao lâu.
Chế độ nghỉ thai sản là gì?
Chế độ bảo hiểm thai sản chỉ có khi bạn mua Bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện không có quyền lợi này.
Chế độ nghỉ thai sản được đề ra nhằm bảo đảm thu nhập và sức khỏe cho người lao động nữ khi mang thai, sinh con, nuôi con nuôi sơ sinh, thực hiện các biện pháp tránh thai và hỗ trợ lao động nam khi có vợ sinh con.
Điều kiện hưởng chế độ thai sản gồm những gì?
Theo quy định tại Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, chế độ nghỉ thai sản được áp dụng cho 06 đối tượng như sau:
- Lao động nữ mang thai
- Lao động nữ sinh con
- Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ
- Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi
- Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản
- Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con
Tuy nhiên, để được hưởng chế độ thai sản, người lao động phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.
Trong trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi, người lao động vẫn được hưởng chế độ thai sản nếu đã đóng đủ bảo hiểm xã hội 6 tháng và trong thời gian 12 trước khi sinh sẽ được nghỉ thai sản
Thời gian nghỉ thai sản là bao nhiêu?
Chúng ta hay nghĩ thời gian nghỉ thai sản là 06 tháng sau khi sinh. Nhưng như vậy là chưa đủ. Ngay trong thời gian mang thai, lao động nữ đã được hưởng chế độ nghỉ thai sản. Thời gian nghỉ thai sản được quy định cụ thể như sau
Chế độ nghỉ thai sản khi mang thai
- Thời gian hưởng chế độ bảo hiểm xã hội khi khám thai
Trong thời gian mang thai, lao động nữ được nghỉ việc để đi khám thai 05 lần, mỗi lần 01 ngày. Trường hợp ở xa cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc người mang thai có bệnh lý hoặc thai không bình thường thì được nghỉ 02 ngày cho mỗi lần khám thai.
- Khi sảy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai do bệnh lý, lao động nữ được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền.
Thời gian nghỉ việc tối đa được quy định trong Luật bảo hiểm xã hội như sau:
- Nghỉ 10 ngày nếu thai dưới 05 tuần tuổi
- Nghỉ 20 ngày nếu thai từ 05 tuần tuổi đến dưới 13 tuần tuổi
- Nghỉ 40 ngày nếu thai từ 13 tuần tuổi đến dưới 25 tuần tuổi
- 50 ngày nếu thai từ 25 tuần tuổi trở lên
Lưu ý: thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản quy này tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.
Chế độ nghỉ thai sản khi sinh con
Khi sinh con, người lao động nữ tiếp tục được nghỉ chế độ thai sản theo quy định tại điều 34 như sau: Lao động nữ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản trước và sau khi sinh con là 06 tháng.
Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ hai trở đi, cứ mỗi con, người mẹ sẽ được nghỉ thêm 01 tháng. Tuy nhiên, luật quy định thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản trước khi sinh tối đa không quá 02 tháng.
Chế độ thai sản của chồng được tính ra sao?
Nếu người chồng đang đóng bảo hiểm xã hội thì khi vợ sinh con sẽ được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản như sau:
- 05 ngày làm việc nếu vợ sinh thường
- 07 ngày làm việc nếu vợ sinh con phải phẫu thuật, hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi
- Trường hợp vợ sinh đôi thì chồng được nghỉ 10 ngày làm việc
- Khi vợ sinh ba con trở lên thì cứ thêm mỗi con, chồng được nghỉ thai sản thêm 03 ngày làm việc
- Trường hợp vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật thì chồng được nghỉ 14 ngày làm việc.
Thời gian nghỉ chế độ thai sản của chồng được tính trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con.
Chế độ nghỉ thai sản khi con chết sau sinh
Khi con chẳng may qua đời sau sinh, người mẹ sẽ được nghỉ thai sản để đảm bảo sức khỏe tinh thần và thể chất. Luật quy định trường hợp này như sau:
Nếu con dưới 02 tháng tuổi qua đời thì mẹ được nghỉ việc 04 tháng tính từ ngày sinh con; nếu con từ 02 tháng tuổi trở lên qua đời thì mẹ được nghỉ việc 02 tháng tính từ ngày con mất. Thời gian này không tính vào thời gian nghỉ việc riêng theo quy định của pháp luật.
Thời gian nghỉ thai sản của của chồng nếu vợ chết sau khi sinh
Trong trường hợp chẳng may người mẹ chết sau khi sinh con, luật Bảo hiểm xã hội quy định rõ:
Nếu chỉ có người mẹ tham gia bảo hiểm xã hội hoặc cả cha và mẹ đều tham gia bảo hiểm xã hội mà mẹ chết sau khi sinh con thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản đối với thời gian còn lại của người mẹ theo quy định.
Trường hợp người mẹ tham gia bảo hiểm xã hội nhưng không đủ điều kiện quy định (đóng ít nhất 06 tháng bảo hiểm xã hội trong vòng 12 tháng trước khi sinh) mà chết thì người cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.
Trường hợp người cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng tham gia bảo hiểm xã hội mà không nghỉ việc theo quy định như trên, ngoài tiền lương còn được hưởng chế độ thai sản đối với thời gian còn lại của mẹ. Nghĩa là người cha vẫn đi làm hưởng lương như thông thường, nhưng được nhận thêm khoảng tiền bảo hiểm xã hội của người mẹ đã qua đời khi sinh con.
Nếu chỉ có cha tham gia bảo hiểm xã hội mà mẹ chết sau khi sinh con hoặc gặp rủi ro sau khi sinh mà không còn đủ sức khỏe để chăm sóc con thì cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.
Cách tính tiền thai sản chi tiết năm 2022
Trong thời gian nghỉ thai sản, người lao động sẽ được hưởng các khoản trợ cấp theo chế độ thai sản của bảo hiểm xã hội. Mức hưởng lương thai sản 2022 được tính như sau:
1. Cách tính tiền trợ cấp một lần khi sinh con
Khi sinh con, người lao động sẽ được nhận tiền trợ cấp 1 lần sau khi sinh (có nơi gọi là tiền tã lót thai sản), được quy định cụ thể tại điều 38 của Luật Bảo hiểm xã hội quy định:
“Lao động nữ sinh con được trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng lao động nữ sinh con.
Trường hợp sinh con nhưng chỉ có cha tham gia bảo hiểm xã hội thì cha được trợ cấp một lần bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con cho mỗi con”.
Như vậy, mức lương cơ sở được lấy làm căn cứ để tính tiền trợ cấp một lần khi sinh con, chứ không phải mức lương thực nhận. Năm 2022, mức lương cơ sở vẫn là 1.490.000 đồng/tháng. Như vậy, mức trợ cấp một lần cho mỗi con là: 1.490.000 đồng x 2 = 2.980.000 đồng.
2. Cách tính tiền thai sản trong thời gian nghỉ sinh
Điều 39 của Luật Bảo hiểm xã hội chỉ rõ số tiền mà người lao động được hưởng khi nghỉ thai sản như sau:
“Mức hưởng chế độ thai sản của lao động nữ sinh con mỗi tháng bằng 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của 06 tháng trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản.
Trường hợp người lao động đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 06 tháng thì mức hưởng là mức bình quân tiền lương tháng của các tháng đã đóng bảo hiểm xã hội”.
Ví dụ, nếu bạn đóng bảo hiểm xã hội:
- Từ tháng 01/2021 đến tháng 12/2021 với mức lương đóng bảo hiểm xã hội là 06 triệu đồng/tháng.
- Từ tháng 01/2022 đến tháng 03/2022, mức lương đóng bảo hiểm xã hội của là 07 triệu đồng/tháng.
- Tới tháng 04/2022 bạn nghỉ sinh con.
Bình quân tiền tháng đóng bảo hiểm xã hội của bạn trong 06 tháng trước khi nghỉ sinh con là 6,5 triệu đồng. Nên tổng số tiền thai sản bạn được nhận là 6,5 triệu đồng/tháng x 6 = 39 triệu đồng
3. Cách tính tiền dưỡng sức sau sinh
Điều 41 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định:
“Lao động nữ ngay sau thời gian hưởng chế độ thai sản, trong khoảng thời gian 30 ngày đầu làm việc mà sức khoẻ chưa phục hồi thì được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ.
Thời gian nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ được tính cụ thể như sau:
– Tối đa 10 ngày đối với lao động nữ sinh một lần từ hai con trở lên;
– Tối đa 07 ngày đối với lao động nữ sinh mổ;
– Tối đa 05 ngày đối với các trường hợp khác.
Thời gian này bao gồm cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần. Trong những ngày nghỉ dưỡng sức, lao động nữ được hưởng tiền trợ cấp với mức mỗi ngày bằng 30% lương cơ sở”.
Như vậy, nếu nghỉ dưỡng sức năm 2022, mức tiền dưỡng sức bạn được nhận sẽ là 447.000 đồng/ngày (30% mức lương cơ sở 1,49 triệu đồng/tháng). Số tiền nghỉ dưỡng sức sẽ là:
- Sinh thường: 447.000 đồng/ngày x 5 ngày = 2.235.000đ
- Sinh mổ: 447.000 đồng/ngày x 7 ngày = 3.129.000đ
- Sinh từ 2 con trở lên: 447.000 đồng/ngày x10 ngày =4.470.000đ
Cần giấy tờ gì để nhận tiền trợ cấp thai sản?
Khoản 2, Điều 4 của Quyết định 166/QĐ-BHXH quy định một số giấy tờ cần có để hưởng chế độ thai sản như sau:
- Bản sao giấy khai sinh hoặc trích lục khai sinh hoặc bản sao giấy chứng sinh của con.
- Trường hợp con chết sau khi sinh: có thêm bản sao giấy chứng tử hoặc trích lục khai tử hoặc bản sao giấy báo tử của con.
- Trường hợp người mẹ hoặc lao động nữ mang thai hộ chết sau khi sinh con thì có thêm bản sao giấy chứng tử hoặc trích lục khai tử của người mẹ hoặc của lao động nữ mang thai hộ.
- Trường hợp người mẹ sau khi sinh hoặc người mẹ nhờ mang thai hộ sau khi nhận con mà không còn đủ sức khỏe để chăm sóc con thì có thêm biên bản GĐYK (giám định y khoa) của người mẹ, người mẹ nhờ mang thai hộ.
- Trường hợp khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo quy định thì có thêm một trong các giấy tờ sau:
- Trường hợp điều trị nội trú: Bản sao giấy ra viện hoặc tóm tắt hồ sơ bệnh án thể hiện việc nghỉ dưỡng thai;
- Trường hợp điều trị ngoại trú: Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH thể hiện việc nghỉ dưỡng thai.
- Trường hợp phải GĐYK: Biên bản GĐYK.
Kết luận
Trên đây là toàn bộ những gì bạn cần biết về chế độ nghỉ thai sản khi sinh con cho cả người mẹ và người chồng. Để nhận được các khoản trợ cấp này, bạn cần phải có tên trong danh sách đóng bảo hiểm xã hội của công ty. Có giấy xác nhận sinh con, giấy khám thai,… tại các cơ sở khám chữa bệnh theo quy định.
Đừng quên liên hệ bộ phận nhân sự công ty để kiểm tra danh mục các giấy tờ cần thiết, thời gian nộp hồ sơ nhận trợ cấp trước khi quyết định sinh con và hưởng chế độ thai sản để đảm bảo quyền lợi cho mình.
Theo dõi Nghề Nghiệp Việc Làm 24h để cập nhật những thông tin mới về quyền lợi của người lao động, bạn nhé!
Xem thêm: Người lao động cần biết gì về bảo hiểm tai nạn lao động, cách tính như thế nào?
