Vì cái “chủ nghĩa lý lịch” mà tôi không thể theo đuổi sự nghiệp của mình

Giữa năm 2016, tôi cầm tấm bằng cao đẳng sư phạm loại khá trên tay, khăn gói xa vùng quê nghèo Hà Tĩnh lên Sài Gòn làm giáo viên hợp đồng.

Xuất thân từ một gia đình thuần nông, được người ta nhận làm giáo viên trên thành phố khiến tôi cứ nghĩ mình sẽ có một tương lai tươi sáng hơn. Cứ tưởng mình sẽ thoát cảnh chân lấm tay bùn, khỏi lo những ngày tháng bữa đói bữa no và có tiền gửi cho cha hàng tháng. Thế nhưng, tất cả sớm chìm dần vào bóng tối. Tưởng tượng cũng chỉ mãi là tưởng tượng.

Cuối năm 2016, trường học chỗ tôi làm việc yêu cầu tôi bổ sung chứng nhận sơ yếu lý lịch để làm hợp đồng mới. Do hợp đồng làm việc 6 tháng của tôi đã kết thúc. Tôi có nhờ cha mình dưới quê lên Ủy ban nhân dân xã để lấy giấy chứng nhận sơ yếu lý lịch cho kịp thời hạn bổ sung. Nào ngờ người trên xã đã phê vào đó là “không chấp hành tốt chủ trương của địa phương”. Cha tôi nhiều lần đi đi về về giữa nhà và ủy ban để xin phê duyệt lại, nhưng nhận lại là sự lạnh lùng.

Cha tôi, một thương binh gọi điện cho tôi và nói với giọng ngượng ngùng, có gì đó dằn vặt và khó xử. Cha xin lỗi tôi vì cha không ngờ việc tranh chấp đất đai với với phía xã lại ảnh hưởng đến tương lai của tôi. Tôi vừa buồn cho mình, vừa thương cha già yếu. Thế là hai cha con vừa nói, vừa nghẹn ngào khóc.

Tôi hiện tại vẫn ở thành phố, bám víu kiếm sống bằng nghề phụ người ta bán quần áo. Lương khoảng 3-4 triệu thôi nhưng nếu không cố gắng thì chẳng biết làm sao nữa. Giáo viên thì không thể làm nữa rồi. Cuộc sống hiện tại mịt mờ vì không bảo hiểm, không hợp đồng nên cũng không thấy nổi tương lai.

Ra trường với tấm bằng khá, cứ nghĩ mình được làm một công việc tốt. Nhưng cuối cùng thì bị cơ quan công quyền bôi một dấu đen vào lý lịch chỉ vì người nhà “chưa chấp hành tốt chủ trương của địa phương”. Vì cái “chủ nghĩa lý lịch” mà tôi không thể theo đuổi sự nghiệp của mình. Cánh cửa cuộc đời vốn đã hẹp với những đứa như tôi, nay gần như đóng kín.

Thiết nghĩ nếu tôi mà là “con ông cháu cha” thì sự việc sẽ dễ dàng hơn nhiều. Chỉ tiếc là tôi không phải, và thấp cổ bé họng nên mãi mãi không có tiếng nói. Trong một xã hội mà chủ nghĩa lý lịch cứ tồn tại dưới nhiều dạng, thì một cái vết đen trong hồ sơ có thể bóp méo cuộc đời một con người theo hướng tích cực phi lý, hoặc tiêu cực phi lý.

Không biết khi mấy người ở trên ủy ban xã phê vào lý lịch của tôi dòng chữ “không chấp hành tốt chủ trương của địa phương”, họ có ý thức được rằng họ sẽ bóp nát ước mơ của một người trẻ, một gia đình nghèo hay không? Họ có ý thức rằng họ sẽ đày đọa một con người thấp cổ bé họng hay là không? Chắc là không rồi.

Giờ đây, cha tôi thỉnh thoảng vẫn ước rằng giá như ông chưa từng tranh chấp với địa phương. Đau xót hơn rằng cha thậm chí còn ước cho tôi được sinh ra trong một gia đình khác.

Chia sẻ của P.L