Khi nhịp sống ngày càng bị xáo trộn bởi những lo toan bộn bề, việc giải tỏa căng thẳng và tìm kiếm sự cân bằng trong cuộc sống ngày càng trở nên quan trọng. Thiền là phương pháp tìm về sự bình an, thư giãn và đạt được trạng thái tỉnh thức trong tâm trí. Có nhiều loại thiền khác nhau, tuy cùng mục đích là đem lại sự yên bình cho tâm trí nhưng mỗi loại sẽ có một cách tiếp cận riêng. Điều này khiến những người mới bắt đầu thiền có thể cảm thấy bối rối. Để giúp bạn khám phá và lựa chọn phương pháp thiền phù hợp, bài viết dưới đây của Nghề Nghiệp Việc Làm 24h sẽ giới thiệu đến mọi người các loại thiền phổ biến hiện nay.
Thiền là gì?
Thiền là phương pháp luyện tập đã tồn tại từ hàng ngàn năm qua trong các giáo lý tôn giáo khác nhau nhưng thiền không liên quan đến đức tin hay tôn giáo mà thiên về làm dịu tâm trí, thay đổi tâm thức để đạt trạng thái tĩnh lặng, tập trung vào hiện tại. Từ “thiền” xuất phát từ thuật ngữ Phạn “dhyana”, có nghĩa là tập trung và thực hành để đạt đến trạng thái tâm trí yên bình và tỉnh thức cao hơn.
Có 9 phương pháp thiền phổ biến bao gồm:
- Thiền chánh niệm (Mindfulness Meditation)
- Thiền định tâm linh (Spiritual Meditation)
- Thiền tập trung (Focused Meditation)
- Thiền chuyển động (Movement Meditation)
- Thiền thần chú (Mantra Meditation)
- Thiền siêu việt (Transcendental Meditation)
- Thư giãn cấp tiến (Progressive Relaxation)
- Thiền từ bi (Loving-Kindness Meditation)
- Thiền hình dung (Visualization Meditation)
Các loại thiền trên đều có 4 điểm chung: không gian yên tĩnh ít phiền nhiễu; một tư thế thoải mái; sự tập trung cao độ vào một điểm tâm như hơi thở, âm thanh, hoặc ý niệm cụ thể và thái độ cởi mở để những suy nghĩ, cảm xúc đến tự nhiên mà không phản kháng, đánh giá hay phán xét.
Khám phá các loại thiền
1. Thiền chánh niệm (Mindfulness Meditation)
Thiền chánh niệm (Mindfulness Meditation) có nguồn gốc từ giáo lý đạo Phật và đã trở thành một trong các loại thiền phổ biến ở phương Tây. Thiền chánh niệm giúp chúng ta tập trung chú ý và mở lòng đón nhận những suy nghĩ mà không tham gia, đánh giá hay phán xét.
Thiền chánh niệm không đòi hỏi chúng ta phải thay đổi bản chất hay loại bỏ những suy nghĩ, cảm xúc đến trong tiềm thức. Thay vào đó, chúng ta học cách quan sát trước các trạng thái cảm xúc và nắm giữ phương pháp làm chủ tâm trí. Nhờ đó, chúng ta có thể nhận thức sâu hơn về mối liên hệ giữa suy nghĩ – cảm xúc – hành vi của bản thân và xây dựng trạng thái tỉnh thức trong mọi khoảnh khắc.
Mọi người có thể thực hành phương pháp thiền này một mình mà không cần giáo viên hướng dẫn. Khi thực hành Thiền chánh niệm, các bạn nên tập trung sự chú ý vào hơi thở trong quá trình cảm nhận các giác quan.
Xem thêm: Chánh niệm là gì? Cách thực hành chánh niệm đơn giản ai cũng làm được
2. Thiền định tâm linh (Spiritual Meditation)
Thiền định tâm linh (Spiritual Meditation) là phương pháp thiền tập trung vào sự kết nối tâm linh cao cả, thường được sử dụng trong tôn giáo của các quốc gia phương Đông như Ấn Độ giáo, Đạo giáo và Cơ đốc giáo.
Khi thực hành thiền định tâm linh, chúng ta có thể sử dụng những câu chú, tập trung vào hơi thở và suy ngẫm trong thinh lặng để tìm kiếm sự kết nối tâm linh. Phương pháp thiền này khá giống với cầu nguyện, tìm kiếm trạng thái tỉnh thức thức cao cả và trải nghiệm mối liên hệ sâu sắc với thực thể tâm linh mà chúng ta tin tưởng như Chúa hoặc Vũ trụ.
Các bạn yêu thích sự yên tĩnh và mong muốn tìm kiếm sự phát triển tâm linh có thể thực hành phương pháp Thiền định tâm linh tại nhà hoặc những nơi thờ tự. Trong quá trình thiền, các bạn có thể sử dụng tinh dầu thơm như trầm hương, hiền nhân, tuyết tùng, gỗ đàn hương, palo santo,… để nâng cao trải nghiệm tâm linh.
3. Thiền tập trung (Focused Meditation)
Thiền tập trung (Focused Meditation) là phương pháp thiền tập trung vào một giác quan cụ thể của 5 giác quan, chẳng hạn như đếm các hạt trong tràng chuỗi, lắng nghe tiếng chuông hoặc nhìn chằm chằm vào ngọn nến. Mục tiêu chính của Thiền tập trung là đưa tâm trí vào trạng thái tập trung cao độ và loại bỏ những suy nghĩ phiền muộn, xao nhãng.
Trong quá trình Thiền tập trung, người tập ngồi thẳng lưng, thả lỏng cơ thể, giữ cho hơi thở được trở nên tự nhiên và đưa tâm trí tập trung cao độ. Phương pháp thiền này có thể khó khăn với người mới bắt đầu, các bạn có thể thực hành Thiền tập trung trong vài phút và tăng thời gian tập trung phù hợp.
4. Thiền chuyển động (Movement Meditation)
Thiền chuyển động (Movement Meditation) là một trong các loại thiền phổ biến hiện nay. Thay vì ngồi yên trong tư thế thiền truyền thống, khi thực hành Thiền chuyển động, chúng ta kết hợp tập trung tâm trí với các hoạt động vận động nhẹ nhàng, như yoga, đi bộ, làm vườn, tập khí công,… Mục tiêu của Thiền chuyển động là đạt được sự kết hợp hoàn hảo giữa cơ thể và tâm trí, tạo ra một trạng thái tâm linh sâu sắc thông qua chuyển động tự nhiên và cảm nhận của chúng ta.
Trong quá trình thiền chuyển động, chúng ta lắng nghe hơi thở và cảm nhận các cử động của cơ bắp. Thiền chuyển động mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe thể chất và tinh thần, giúp người tập khám phá sự thăng hoa tâm linh thông qua các chuyển động tự do và sảng khoái của cơ thể.
5. Thiền thần chú (Mantra Meditation)
Thiền thần chú (Mantra Meditation) còn được gọi là thiền Mantra, là một trong các loại thiền nổi bật trong nhiều giáo lý Ấn Độ giáo và Phật giáo. Thiền thần chú là hình thức thiền tập trung vào việc lặp lại một từ, cụm từ đơn giản, âm thanh hoặc câu chú đặc trưng với một tần suất nhất định.
Mỗi người có thể chọn Mantra phù hợp với niềm tin, giáo phái hoặc ý nghĩa cá nhân của mình. Quá trình kiên nhẫn tập trung lặp đi lặp lại Mantra một cách nhịp nhàng và đưa tâm trí vào trạng thái tĩnh lặng, chúng ta có thể tạo ra trạng thái tương tác tâm linh sâu sắc, cảm nhận sự kết nối giữa nội tâm và những điều tối thượng để đạt trạng thái tâm trí cao hơn.
6. Thiền siêu việt (Transcendental Meditation): Phương pháp thiền nhẹ nhàng trong các loại thiền phù hợp cho người mới bắt đầu
Thiền siêu việt (Transcendental Meditation) là phương pháp thiền được phát triển bởi nhà thần học Maharishi Mahesh Yogi. Khi thực hành thiền siêu việt, chúng ta sử dụng một từ hoặc âm thanh đặc biệt để định hướng tâm trí trở về trạng thái yên tĩnh và sâu lắng.
Khi chúng ta lặp lại từ và âm thanh nhẹ nhàng, ý thức dần dần rơi vào trạng thái tự nhiên nhất, vượt qua những xao nhãng bên ngoài để đạt đến trạng thái siêu việt. Tuy hình thức của Thiền siêu việt khá tương giống với Thiền thần chú nhưng lại linh hoạt và dễ điều chỉnh hơn.
7. Thư giãn cấp tiến (Progressive Relaxation)
Thư giãn cấp tiến (Progressive Relaxation) hay còn được Thiền quét toàn thân, là phương pháp thư giãn và giảm căng thẳng dựa trên quá trình giải phóng căng thẳng từ các nhóm cơ trong cơ thể.
Trong quá trình Thư giãn cấp tiến, chúng ta bắt đầu từ các nhóm cơ lớn như chân, tay, vai và dần dần tiến xa hơn đến các nhóm cơ nhỏ hơn như ngón tay, cổ tay và cơ mặt. Bằng cách tập trung vào mỗi nhóm cơ, chúng ta thực hiện hai giai đoạn: siết chặt và thả lỏng. Trong giai đoạn siết chặt, chúng ta căng cơ trong một thời gian ngắn và sau đó chuyển sang giai đoạn thả lỏng, giải phóng căng thẳng và cho phép các cơ trở về trạng thái tự nhiên, thư giãn.
Phương pháp thiền này như một làn sóng chảy qua cơ thể nhẹ nhàng, giúp giải phóng hormone hạnh phúc, đảm bảo quá trình lưu thông máu hiệu quả và cân bằng năng lượng trong cơ thể. Thư giãn cấp tiến cũng giúp cải thiện giấc ngủ, tăng cường sự tập trung và tạo ra một trạng thái tĩnh lặng trong tâm trí. Các bạn nên thực hiện theo các video của người hướng dẫn từ 15 – 30 phút hàng ngày để tận hưởng những tác động tích cực lên cơ thể và tâm trí.
8. Thiền từ bi (Loving-Kindness Meditation)
Thiền từ bi (Loving-Kindness Meditation) hay Thiền tâm từ, là phương pháp thiền phát triển lòng từ bi và yêu thương đối với bản thân và những người xung quanh. Phương pháp thiền này xuất phát từ các giáo truyền phương Đông nhằm khơi dậy lòng nhân ái, sự đồng cảm và lòng tha thứ trong tâm trí con người.
Khi thực hành Thiền từ bi, chúng ta thực hiện các câu thần chú hoặc lời khẳng định tích cực như “Tôi hy vọng bạn luôn được bình an.”, “Tôi yêu quý bạn.”, “Tôi tha thứ cho bạn.”, “Tôi chúc bạn hạnh phúc.”,… Những suy nghĩ tích cực này giúp tâm trí chúng ta trở nên yêu thương mọi người và mọi vật.
Thiền từ bi là phương pháp thiền xoa dịu tâm trạng, giảm căng thẳng và tạo ra sự hài lòng, hạnh phúc trong sâu thẳm tâm hồn. Thiền từ bi có thể được thực hiện bất kỳ lúc nào trong ngày, các bạn có thể ngồi thoải mái, nhắm nhẹ mắt và tập trung vào những thông điệp yêu thương lan tỏa từ trái tim đến mọi người.
9. Thiền hình dung (Visualization Meditation): Thiền được ưa chuộng phổ biến trong các loại thiền
Thiền hình dung (Visualization Meditation) hay Thiền quán tưởng, là phương pháp thiền tập trung vào việc sử dụng khả năng tưởng tượng để tạo ra các hình ảnh tích cực, tươi sáng. Chúng ta tập trung vào việc tạo hình thật sống động và chi tiết về hình ảnh, màu sắc, âm thanh, mùi hương, cảm giác,… Đó có thể là một bãi biển xanh nắng vàng hoặc một cánh đồng hoa thơm ngát.
Bằng cách tập trung vào những hình ảnh tích cực, chúng ta có thể tạo ra một trạng thái tâm trí yên bình và tiếp nhận nguồn năng lượng tích cực. Thiền hình dung được sử dụng để cải thiện sự tập trung và khám phá tiềm năng sáng tạo.
Để thực hành thiền hình dung, bạn có thể ngồi thoải mái, nhắm mắt và tạo ra trong tâm trí những hình ảnh mà bạn muốn trải nghiệm. Quá trình này có thể kéo dài phụ thuộc vào sự thoải mái và mong muốn của bạn.
Làm thế nào để chọn phương pháp thiền lý tưởng trong các loại thiền?
Suy ngẫm và tìm hiểu bản thân: Tìm hiểu sâu hơn về tính cách, sở thích và giá trị cá nhân có thể giúp bạn chọn kiểu thiền phù hợp.
Xác định mục tiêu thiền: Hãy xem xét những gì bạn muốn đạt được từ việc thiền.
Thử nghiệm và trải nghiệm: Hãy thử nghiệm từng kiểu thiền bằng cách tham gia các khóa học thiền ngắn hạn hoặc tìm đến các trung tâm thiền để được hướng dẫn và trải nghiệm trực tiếp. Bên cạnh đó các bạn cũng có thể thử các phương pháp thiền thực hiện tại nhà mà không cần người hướng dẫn. Bằng cách thử nghiệm, các bạn có thể cảm nhận được phương pháp thiền nào phù hợp với bản thân và cảm thấy thoải mái nhất.
Hãy nhớ rằng, không có kiểu thiền nào được đánh giá là tốt hơn hoặc tệ hơn. Điều quan trọng là bạn cần thực hành thường xuyên và kiên nhẫn khám phá phương pháp thiền lý tưởng giúp bản thân đạt được trạng thái cân bằng trong cuộc sống.
Xem thêm: Meditation là gì? Giũ sạch muộn phiền, căng thẳng khi thiền định đúng cách
Kết luận
Hy vọng những thông tin hữu ích mà Việc Làm 24h chia sẻ trên đã giúp bạn khám phá các loại thiền được sử dụng phổ biến hiện nay. Bằng cách thực hành phương pháp thiền phù hợp, các bạn có thể thổi bay muộn phiền và dọn sạch tâm trí, đặc biệt là kết nối nội tâm chặt chẽ và chuyển hoá năng lượng tích cực tới mọi người xung quanh. Hãy chọn cho mình một trong các loại thiền phù hợp và kiên nhẫn thực hành đều đặn mỗi ngày để cảm nhận những lợi ích tuyệt vời mà thiền mang đến nhé!
Xem thêm: Thiền Vipassana là gì? Hướng dẫn thiền tại nhà cho người mới bắt đầu
