Khi mở quá nhiều tab trình duyệt sẽ làm máy tính chạy chậm lại, não bộ của bạn cũng vậy. Những nhiệm vụ chưa được hoàn thành sẽ tiếp tục “chạy” ở chế độ nền, làm bạn không ngừng suy nghĩ và gây ra cảm giác bồn chồn khó chịu. Có một lý do khiến bạn khó có thể ngừng suy nghĩ về những nhiệm vụ dở dang, đó là hiệu ứng Zeigarnik. Hiệu ứng Zeigarnik là gì, làm thế nào để vượt qua tâm lý này? Hãy cùng Nghề Nghiệp Việc Làm 24h khám phá về đề tài này qua bài viết dưới đây.
Hiệu ứng Zeigarnik (Zeigarnik Effect) là gì?
Hiệu ứng Zeigarnik là hiện tượng bạn luôn nhớ về những nhiệm vụ chưa hoàn thành hoặc bị gián đoạn hơn so với những nhiệm vụ đã hoàn thành.
Hiệu ứng Zeigarnik được đặt theo tên của nhà tâm lý học người Nga Bluma Zeigarnik và được nhắc đến lần đầu trên tạp chí Psychologische Forschung vào năm 1927.
Nếu để ý, bạn sẽ thấy bản thân đã trải nghiệm hiệu ứng Zeigarnik vô số lần vì tâm trí bị ám ảnh bởi những việc chưa làm xong. Khi bắt đầu thực hiện một hoạt động nào đó nhưng bị gián đoạn, bạn vẫn tiếp tục suy nghĩ về công việc dang dở này ngay cả khi đã chuyển sang việc khác. Những suy nghĩ này thôi thúc bạn quay lại và hoàn thành nhiệm vụ ấy.
Cách thức hoạt động của hiệu ứng Zeigarnik
Hiệu ứng Zeigarnik xuất hiện do các cơ chế tâm lý, sinh học liên quan đến cách mà não bộ xử lý thông tin và quản lý căng thẳng.
1. Căng thẳng tâm lý
Khi đầu một nhiệm vụ, đặc biệt là những nhiệm vụ quan trọng, não bộ bạn luôn đòi hỏi sự chú ý và tự tạo ra cam kết tâm lý phải hoàn thành nhiệm vụ đó. Nếu nhiệm vụ chưa được hoàn thành, não bộ sẽ duy trì một mức độ căng thẳng do sự gián đoạn này.
2. Tập trung
Nhiệm vụ chưa hoàn thành đòi hỏi sự chú ý liên tục, bởi vì não bộ cảm thấy có một điều gì đó còn dang dở và cần phải được làm ngay. Việc tăng cường sự tập trung vào nhiệm vụ còn dang dở khiến cho việc ghi nhớ các chi tiết liên quan đến nhiệm vụ đó rõ ràng hơn so với nhiệm vụ đã hoàn thành.
Xem thêm: 5 mẹo giúp cải thiện tập trung, giảm mệt mỏi tinh thần hiệu quả cho người bận rộn
3. Hệ thống ghi nhớ
Não bộ được thiết kế để xử lý và lưu trữ thông tin theo cách giúp chúng ta giải quyết vấn đề hiệu quả. Khi một nhiệm vụ bị gián đoạn, não bộ tạo ra các dấu hiệu ghi nhớ để đảm bảo rằng chúng ta sẽ quay lại hoàn thành hoạt động đó.
Xem thêm: Phương pháp Blurting là gì? Bí kíp ghi nhớ nhanh hơn với Blurting Method
4. Mong muốn mọi thứ phải hoàn hảo
Con người có xu hướng muốn duy trì một trạng thái nhận thức toàn vẹn và nhất quán. Do đó, những nhiệm vụ chưa hoàn thành gây ra sự không nhất quán, bất toàn trong nhận thức của chúng ta, dẫn đến việc chúng ta tiếp tục nghĩ về nhiệm vụ đó cho đến khi nó được hoàn thành.
Hiệu ứng Zeigarnik có ảnh hưởng như thế nào?
Ảnh hưởng tiêu cực của hiệu ứng Zeigarnik
Gây căng thẳng, lo âu
Nhiệm vụ chưa hoàn thành có thể gây ra cảm giác căng thẳng, áp lực làm cho tâm trí luôn bận rộn và không thể thư giãn. Khi có quá nhiều nhiệm vụ dang dở, áp lực này tích tụ và có thể dẫn đến tình trạng căng thẳng mãn tính, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể.
Ngoài ra, lo âu này không chỉ làm giảm khả năng tập trung và hiệu suất làm việc mà còn ảnh hưởng đến giấc ngủ. Trong thời gian dài, những cảm xúc tiêu cực này có thể làm suy yếu khả năng đối phó với căng thẳng, dẫn đến các vấn đề sức khỏe tinh thần nghiêm trọng hơn, như rối loạn lo âu hay trầm cảm.
Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống
Căng thẳng và lo âu từ các nhiệm vụ chưa hoàn thành có thể tác động tiêu cực đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Khi luôn phải đối mặt với những suy nghĩ quẩn quanh về nhiệm vụ chưa hoàn thành, bạn khó có thể thả lỏng, thư giãn và chú tâm vào những hoạt động khác. Chẳng hạn như bạn bị mất tập trung trong các cuộc trò chuyện, hoạt động gia đình hay bạn bè, gây ra sự hiểu lầm và căng thẳng trong các mối quan hệ.
Mặc dù hiệu ứng Zeigarnik có thể tạo động lực và khuyến khích bạn hoàn thành công việc, nhưng nếu không được quản lý đúng cách, nó có thể dẫn đến cảm giác quá tải và áp lực quá mức. Điều này không chỉ làm giảm hiệu suất làm việc mà còn gây ra sự kiệt sức về thể chất và tinh thần, khiến cho hoàn thành các nhiệm vụ trở nên khó khăn hơn.
Ảnh hưởng tích cực của hiệu ứng Zeigarnik
Tăng khả năng ghi nhớ, học tập
Hiệu ứng Zeigarnik giúp tăng cường khả năng ghi nhớ thông tin, đặc biệt là những thông tin chưa hoàn thành, từ đó có thể cải thiện đáng kể hiệu quả trong học tập và công việc. Khi nhiệm vụ bị gián đoạn, não bộ tiếp tục duy trì sự chú ý đến nhiệm vụ đó, giúp bạn nhớ rõ hơn các chi tiết liên quan. Điều này không chỉ làm tăng cường khả năng ghi nhớ mà còn khuyến khích sự tập trung và cam kết để hoàn thành nhiệm vụ.
Việc nhớ rõ các nhiệm vụ chưa hoàn thành tạo ra một động lực mạnh mẽ để tiếp tục và hoàn tất, từ đó nâng cao hiệu suất cũng hiệu quả làm việc. Nhờ vậy, bạn có thể quản lý công việc tốt hơn, đạt được các mục tiêu cá nhân tốt hơn.
Thúc đẩy động lực và sự tập trung
Hiệu ứng Zeigarnik không chỉ tạo ra sự tập trung mạnh mẽ đối với những nhiệm vụ dang dở, mà còn khuyến khích khả năng sáng tạo bằng cách giữ cho tâm trí luôn suy nghĩ về các ý tưởng và dự án chưa hoàn thành.
Chính sự duy trì chú ý này thúc đẩy tìm kiếm các giải pháp sáng tạo, giúp bạn tiếp cận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau và đưa ra những ý tưởng đột phá. Kết quả là, hiệu ứng Zeigarnik không chỉ giúp tăng cường năng suất làm việc mà còn làm phong phú thêm khả năng sáng tạo và tư duy đổi mới trong công việc cũng như cuộc sống.
Làm thế nào để sử dụng hiệu ứng Zeigarnik hiệu quả?
Để sử dụng hiệu ứng Zeigarnik hiệu quả, bạn có thể áp dụng các cách sau:
1. Lập kế hoạch, ưu tiên công việc
– Lập danh sách công việc: Tạo một danh sách chi tiết các nhiệm vụ cần hoàn thành, chia nhỏ các nhiệm vụ lớn thành các bước nhỏ hơn, dễ quản lý hơn. Điều này giúp bạn có danh sách rõ ràng về những gì cần làm và tránh cảm giác quá tải.
– Ưu tiên nhiệm vụ: Xác định và sắp xếp thứ tự ưu tiên các nhiệm vụ dựa trên mức độ quan trọng, thời hạn. Đồng thời nên bắt đầu với những nhiệm vụ quan trọng nhất để đảm bảo chúng được hoàn thành kịp thời.
2. Sử dụng phương pháp Pomodoro
Chia nhỏ thời gian làm việc: Áp dụng phương pháp Pomodoro bằng cách làm việc trong khoảng thời gian ngắn (thường là 25 phút), sau đó nghỉ ngơi ngắn (5 phút). Sau bốn phiên làm việc như vậy, bạn nghỉ dài hơn (15-30 phút). Kỹ thuật này sẽ giúp bạn tập trung tốt hơn và quản lý thời gian hiệu quả.
Xem thêm: Phương pháp Pomodoro là gì? Bí quyết hiệu quả tăng sự tập trung cho công việc
3. Thiết lập mục tiêu cụ thể và đo lường được
– Mục tiêu rõ ràng: Đặt ra những mục tiêu cụ thể, rõ ràng và đo lường được cho từng nhiệm vụ giúp bạn dễ dàng theo dõi tiến độ và cảm thấy động lực khi đạt được từng mục tiêu nhỏ.
– Tự thưởng, động viên bản thân: Tự thưởng cho bản thân mỗi khi hoàn thành một nhiệm vụ hoặc đạt được một mục tiêu quan trọng không chỉ tạo động lực mà còn giúp bạn cảm thấy hài lòng và giảm căng thẳng. Đồng thời thường xuyên nhắc nhở bản thân về những tiến bộ đã đạt được và những nỗ lực bạn đã bỏ ra để duy trì tinh thần tích cực.
4. Quản lý công việc sáng tạo
– Ghi chép ý tưởng: Khi có ý tưởng mới, hãy ghi chép lại ngay cả khi bạn chưa thể thực hiện ngay lập tức. Điều này giúp bạn duy trì sự chú ý và tiếp tục phát triển ý tưởng sau này.
– Duy trì dự án dang dở: Đối với các dự án sáng tạo, đừng cố gắng hoàn thành tất cả trong một lần. Hãy để lại một số phần chưa hoàn thành để tạo động lực và sự hứng thú khi quay lại công việc.
5. Chăm sóc bản thân
– Chăm sóc sức khỏe: Cần đảm bảo bạn có một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, đủ giấc ngủ. Có sức khỏe tốt giúp bạn duy trì năng lượng và khả năng tập trung cao hơn.
– Dành thời gian thư giãn: Đừng quên dành thời gian cho các hoạt động giải trí để làm mới tinh thần, giúp bạn trở lại công việc với năng lượng tích cực.
Hiệu ứng Zeigarnik có cả tác động tích cực lẫn tiêu cực đến cuộc sống và sức khỏe tinh thần. Do đó, việc hiểu và quản lý hiệu ứng này hiệu quả có thể giúp bạn tận dụng những lợi ích cũng như giảm thiểu các tác động tiêu cực đến bản thân. Qua bài viết trên, hy vọng bạn đọc đã hiểu rõ hơn về hiệu ứng Zeigarnik là gì. Đừng quên theo dõi blog của Vieclam24h.vn để theo dõi những chủ đề thú vị khác nhé!
Bên cạnh đó, Vieclam24h.vn cung cấp công cụ tạo CV online với hàng trăm mẫu CV hoàn toàn miễn phí. Ngoài nội dung đúng chuẩn dựa theo vị trí công việc và lĩnh vực ứng tuyển, các bạn có thể thỏa sức sáng tạo CV cá nhân với chức năng tùy chỉnh màu sắc, nội dung, bố cục,… để tìm việc nhanh chóng tại môi trường làm việc mơ ước.
Xem thêm: Deep Work là gì? Phương pháp giúp tập trung cao độ, bứt phá mọi mục tiêu
