IPO là một thuật ngữ phổ biến trong kinh doanh nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng. Vậy thực chất IPO là gì, hãy cùng Nghề Nghiệp Việc Làm 24h tìm hiểu những điều cơ bản cần biết về IPO qua ở bài viết dưới đây.
IPO nghĩa là gì?
Initial Public Offering hay IPO là thuật ngữ chỉ về hoạt động lần đầu phát hành cổ phiếu và đưa lên sàn chứng khoán của một doanh nghiệp nhằm huy động vốn cổ phần từ các nhà đầu tư đại chúng. Sau khi IPO, tổ chức sẽ trở thành công ty đại chúng và là thành viên của thị trường chứng khoán tập trung.
Cách thức hoạt động của IPO là gì?
Trước khi IPO, doanh nghiệp đã phát triển với số lượng nhỏ cổ đông bao gồm người sáng lập, gia đình, bạn bè hoặc một số nhà đầu tư khác. Việc lựa chọn IPO là một bước tiến lớn đối với doanh nghiệp vì mang đến cơ hội lớn để huy động vốn nhằm phát triển và mở rộng hơn. Ngoài ra, tính minh bạch và uy tín niêm yết cổ phiếu của IPO cũng là một yếu tố giúp công ty có được các điều khoản tốt hơn khi tìm kiếm các khoản vay khác.
Khi doanh nghiệp đạt đến giai đoạn tăng trưởng đủ để đáp ứng các điều kiện của Luật Chứng khoán cùng với các lợi ích, trách nhiệm đối với các cổ đông đại chúng thì công ty sẽ bắt đầu quan tâm đến việc phát hành cổ phiếu ra công chúng. Các doanh nghiệp ở mức định giá khác nhau cùng nền tảng vững chắc và tiềm năng sinh lời được chứng minh có thể đủ kiện để IPO tùy thuộc vào mức độ cạnh tranh của thị trường và khả năng đáp ứng các yêu cầu niêm yết.
Cổ phiếu IPO của công ty được định giá thông qua thẩm định bảo lãnh phát hành. Khi IPO, quyền sở hữu cổ phần tư nhân trước đây được chuyển thành sở hữu công chúng và cổ phiếu hiện tại trở nên có giá trị với giá giao dịch công khai.
Nhìn chung, số lượng và giá bán cổ phiếu là những yếu tố tạo ra giá trị vốn chủ sở hữu mới của công ty. Khi IPO, vốn chủ sở hữu của cổ đông tăng đáng kể bằng tiền mặt từ đợt phát hành chính.
Các cổ đông có thể nắm giữ cổ phần của họ trên thị trường đại chúng hoặc bán để kiếm lời.
Xem thêm: Cổ đông là gì? Phân loại cổ đông theo quy định mới nhất hiện nay
Lịch sử của IPO
Người Hà Lan được cho là đã thực hiện đợt IPO đầu tiên bằng cách chào bán cổ phần của công ty Dutch East India ra công chúng. Kể từ đó, IPO được sử dụng như một cách để huy động vốn từ các nhà đầu tư thông qua việc phát hành quyền sở hữu cổ phiếu đại chúng. Qua nhiều năm, IPO đã được biết đến với xu hướng tăng (uptrends) và giảm (downtrends) trong đợt phát hành do nhiều yếu tố.
Cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 đã dẫn đến số lượng IPO ít nhất. Sau sự suy thoái này, các đợt IPO bị đình trệ và trong vài năm sau đó, lượt niêm yết mới rất hiếm. Gần đây, nhiều thông tin cho rằng IPO đã chuyển sang tập trung vào “kỳ lân” – các công ty mới thành lập đã đạt mức định giá hơn 1 tỷ USD.
Ưu điểm
IPO mang đến những lợi ích cho doanh nghiệp như:
– Huy động nguồn vốn dồi dào từ các nhà đầu tư trên thị trường: khi niêm yết trên sàn chứng khoán, doanh nghiệp sẽ tiếp cận với nguồn vốn khổng lồ và không giới hạn nhà đầu tư. Số vốn này không thuộc khoản nợ phải trả mà nằm trong điều mục vốn chủ sở hữu do đó sẽ giảm áp lực tài chính cho doanh nghiệp.
– Tăng tính minh bạch thông qua các hoạt động công bố thông tin: để được IPO, doanh nghiệp phải đáp ứng đủ các điều kiện của pháp luật, trong có tài chính. Do vậy mọi thông tin đều được kiểm tra nghiêm ngặt. Sau khi IPO kết thúc, các hoạt động của công ty đại chúng đều được quản lý, thanh tra và kiểm soát chặt chẽ bởi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam.
– Cung cấp thanh khoản cho các cổ đông.
– Tạo điều kiện dễ dàng hơn cho các giao dịch sáp nhập và mua lại.
– Nâng cao hình ảnh, uy tín thương hiệu và khẳng định vị thế của doanh nghiệp trên thương trường.
Xem thêm: TOP 5 app chứng khoán uy tín hiện nay mà dân văn phòng muốn làm giàu nên biết
Nhược điểm
Một số nhược điểm của IPO bao gồm:
– Quyền sở hữu cổ phiếu phân tán nên có thể làm mất quyền kiểm soát của các cổ đông chính.
– Quy trình IPO tốn kém chi phí và thời gian, đặc biệt là các công ty lớn, chi phí phát hành thường cao. Ngoài ra sau khi IPO, công ty cũng tốn thêm các khoản chi phí khác như quản lý công ty đại chúng, lưu ký chứng khoán, chi phí công bố thông tin định kỳ…
– Chịu sự quản lý chặt chẽ của luật pháp nên các hoạt động quan trọng cần tuân thủ quy định, dẫn đến việc thiếu sự linh hoạt.
– Yêu cầu tính minh bạch cao nên bắt buộc phải tiết lộ thông tin tài chính, kế toán, thuế và các thông tin kinh doanh khác, điều này có thể giúp ích cho đối thủ cạnh tranh.
– Do sự biến động của các giao dịch cổ phiếu nên cơ cấu quyền sở của doanh nghiệp thường không cố định.
Điều kiện để IPO là gì?
Theo khoản 1 điều 15 Luật Chứng khoán 2019, điều kiện để công ty phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng bao gồm:
– Vốn điều lệ: tại thời điểm đăng ký chào bán vốn điều lệ của doanh nghiệp phải trên 30 tỷ đồng tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán.
– Hoạt động kinh doanh: trong 2 năm liên tục liền trước năm đăng ký IPO phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán.
– Phương án phát hành và sử dụng nguồn vốn thu được sau khi IPO: được Đại hội cổ đông thông qua.
– Tỷ lệ số cổ phiếu có quyền biểu quyết: tối thiểu là 15% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của doanh nghiệp phải được bán ít nhất cho 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn. Trường hợp vốn điều lệ của tổ chức phát hành từ 1.000 tỷ đồng trở lên, tỷ lệ tối thiểu là 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của tổ chức phát hành.
– Cam kết của cổ đông lớn: cổ đông lớn trước thời điểm IPO phải cam kết cùng nhau nắm giữ ít nhất 20% vốn điều lệ của tổ chức phát hành trong tối thiểu là một năm kể từ ngày kết thúc đợt chào bán.
– Yêu cầu về pháp lý: tổ chức phát hành không thuộc trường hợp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế mà chưa được xóa án tích.
– Đơn vị tư vấn: doanh nghiệp phải có công ty chứng khoán tư vấn trong việc đăng ký phát hành chào bán cổ phiếu. Yêu cầu này không áp dụng đối với doanh nghiệp là công ty chứng khoán thực hiện IPO.
– Cam kết: doanh nghiệp cần cam kết và phải thực hiện niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc đợt chào bán. Điều kiện niêm yết cũng sẽ có sự khác nhau giữa các sàn chứng khoán.
– Yêu cầu về tài khoản: doanh nghiệp cần mở một tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu của đợt chào bán.
Trên đây là những thông tin cơ bản cần nắm về IPO là gì trước khi gia nhập vào thị trường tài chính. Để tìm hiểu những chủ đề hấp dẫn khác, đừng quên theo dõi Nghề Nghiệp Việc Làm 24h. Nếu đang tìm kiếm việc làm tài chính, kinh doanh mới nhất, đừng quên truy cập Việc Làm 24h với rất nhiều cơ hội dành cho bạn.
Xem thêm: ChatGPT trong tuyển dụng: Bí quyết tối ưu hoá sức mạnh của trí tuệ nhân tạo
