Cách tính chi phí cơ hội đã trở thành bài toán luôn tồn tại. Thông qua chi phí cơ hội, mỗi cá nhân có thể đưa ra lựa chọn về phương án đầu tư, kinh doanh hoặc bất kỳ quyết định nào trong cuộc sống. Vậy chính xác chi phí cơ hội là gì? Làm thế nào áp dụng chi phí cơ hội hiệu quả? Công thức tính chi phí cơ hội ra sao? Hãy cùng Nghề Nghiệp Việc Làm 24h tìm hiểu chi tiết về chi phí cơ hội qua bài viết dưới đây nhé!
Tìm hiểu tổng quan về chi phí cơ hội
Chi phí cơ hội là gì?
Chi phí cơ hội (Opportunity Cost) là lợi ích tiềm năng mà cá nhân hoặc tổ chức có thể bỏ lỡ do đã lựa chọn cách này thay vì lựa chọn khác. Hiểu cách khác, chi phí cơ hội được xác định dựa trên nguồn lực khan hiếm. Trong tình huống này, ta bị buộc phải đánh đổi và lựa chọn một cái và bỏ qua cái khác.
Chi phí cơ hội có thể áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ kinh tế đến quản lý, đầu tư và lập kế hoạch chiến lược. Việc hiểu rõ chi phí cơ hội giúp bạn đánh giá các lựa chọn và quyết định đầu tư tốt hơn trong thực tế.
Xem thêm: Hướng dẫn mẫu tính lương theo KPI chuẩn nhất doanh nghiệp cần biết
Ví dụ về chi phí cơ hội
Giả sử bạn có 10 triệu đồng và đang đứng trước quyết định đầu tư vào hai cổ phiếu khác nhau: Cổ phiếu A và Cổ phiếu B.
Nếu đầu tư 10 triệu đồng vào cổ phiếu A, bạn sẽ thu được lợi nhuận là 20% sau 1 năm, nghĩa là lời 2 triệu đồng.
Nếu đầu tư 10 triệu đồng vào cổ phiếu B, bạn sẽ thu được lợi nhuận là 30% sau 1 năm, nghĩa là lời là 3 triệu đồng.
Tuy nhiên, bạn chỉ có thể đầu tư vào một trong hai cổ phiếu. Nếu bạn quyết định đầu tư vào cổ phiếu A, chi phí cơ hội của bạn là 3 triệu đồng (lợi nhuận mà bạn sẽ bỏ lỡ khi không đầu tư vào cổ phiếu B).
Nếu bạn quyết định đầu tư vào cổ phiếu B, chi phí cơ hội của bạn là 2 triệu đồng (lợi nhuận mà bạn sẽ bỏ lỡ khi không đầu tư vào cổ phiếu A).
Vì vậy, chi phí cơ hội là giá trị của sự hy sinh lợi nhuận mà bạn bỏ lỡ khi chọn một giải pháp và bỏ qua giải pháp tốt nhất khác.
Ưu điểm và hạn chế của chi phí cơ hội là gì?
Ưu điểm của chi phí cơ hội
- Đánh giá chính xác giá trị thực sự của các quyết định: Chi phí cơ hội cho phép chúng ta đánh giá được giá trị thực sự của một quyết định bằng cách tính toán lợi nhuận của sự lựa chọn tốt nhất bị bỏ lỡ.
- Giúp đưa ra quyết định tốt hơn: Khi tính toán chi phí cơ hội, chúng ta sẽ thấy được những sự lựa chọn khác có thể mang lại lợi ích lớn hơn. Do đó, chúng ta sẽ đưa ra quyết định tốt hơn và tránh bỏ lỡ những cơ hội quan trọng.
- Được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực: Chi phí cơ hội không chỉ áp dụng trong lĩnh vực kinh tế mà còn được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác như giáo dục, y tế, xã hội,…
Hạn chế của chi phí cơ hội
- Khó tính toán: Tính toán chi phí cơ hội thường rất phức tạp. Vì loại chi phí này bao gồm nhiều yếu tố khác nhau, cả yếu tố phi kinh tế như văn hóa hoặc tinh thần.
- Không phải lúc nào cũng áp dụng được: Không phải lúc nào chi phí cơ hội cũng được áp dụng, đặc biệt là trong các trường hợp không có sự lựa chọn rõ ràng hoặc không có thông tin đầy đủ để tính toán.
- Khó đưa ra quyết định: Khi tính toán chi phí cơ hội, bạn có thể tốn nhiều thời gian để tìm ra sự lựa chọn tốt nhất. Điều này dẫn đến việc ra quyết định chậm chạp và mất cơ hội phù hợp.
Quy luật của chi phí cơ hội là gì?
Khi đã hiểu rõ chi phí cơ hội là gì, bạn cần nắm được các quy tắc khi tính toán loại chi phí này.
- Một quyết định luôn có chi phí cơ hội: Mỗi khi chúng ta đưa ra một quyết định, chúng ta luôn bỏ qua các lựa chọn khác và sự lựa chọn tốt nhất bị bỏ lỡ chính là chi phí cơ hội của quyết định đó.
- Chi phí cơ hội tăng dần: Khi chúng ta bỏ qua một sự lựa chọn, chi phí cơ hội của lựa chọn ấy sẽ tăng lên theo thời gian do cơ hội đó mất đi và không thể lấy lại được.
- Chi phí cơ hội là khác biệt giữa các sự lựa chọn: Chi phí cơ hội được tính bằng sự khác biệt giữa lợi ích của sự lựa chọn tốt nhất bị bỏ lỡ và lợi ích của quyết định đã được đưa ra. Nếu không có sự khác biệt giữa các sự lựa chọn, thì chi phí cơ hội của chúng ta sẽ bằng 0.
- Chi phí cơ hội phụ thuộc vào nguồn lực khan hiếm: Chi phí cơ hội phụ thuộc vào nguồn lực khan hiếm, ví dụ như thời gian, tiền bạc hoặc tài nguyên đất đai. Khi chúng ta đánh đổi giữa các lựa chọn, chúng ta phải chọn sử dụng nguồn lực khan hiếm đó vào một mục đích và bỏ qua mục đích khác.
- Chi phí cơ hội ảnh hưởng đến quyết định tương lai: Khi chúng ta đưa ra một quyết định và bỏ lỡ một sự lựa chọn tốt nhất, chi phí cơ hội của quyết định đó có thể ảnh hưởng đến các quyết định trong tương lai của chúng ta.
- Chi phí cơ hội không nhất thiết phải là giá trị kinh tế: Chi phí cơ hội không nhất thiết phải là giá trị kinh tế mà còn có thể là những giá trị khác như thời gian, sức khỏe, hạnh phúc, sự hài lòng hay giá trị tinh thần.
- Chi phí cơ hội có thể thay đổi tùy theo hoàn cảnh: Chi phí cơ hội có thể thay đổi tùy theo hoàn cảnh và mức độ quan trọng của từng lựa chọn đối với mục tiêu của chính chúng ta.
Cách tính chi phí cơ hội chính xác
Chi phí cơ hội được tính theo công thức như sau:
OC = FO – CO
Trong đó:
- OC (Opportunity Cost): Chi phí cơ hội.
- FO (Return on Best Foregone Option): Giá trị của lựa chọn tốt nhất bị từ bỏ.
- CO (Return on Chosen Option): Giá trị của lựa chọn đã chọn.
Ví dụ, bạn có 100 triệu đồng và bạn đang phân vân giữa đầu tư vào một quỹ chứng khoán có lợi suất 10% mỗi năm hoặc đầu tư vào kinh doanh của riêng mình có thể mang lại lợi nhuận 15% mỗi năm. Nếu bạn quyết định đầu tư vào quỹ chứng khoán, chi phí cơ hội của bạn là:
Chi phí cơ hội = Giá trị của lựa chọn tốt nhất bị từ bỏ – Giá trị của lựa chọn đã chọn
15% – 10% = 5%
Vì vậy, chi phí cơ hội của bạn là 5%, tức là bạn sẽ từ bỏ cơ hội kiếm được lợi nhuận 15% nếu quyết định đầu tư vào kinh doanh của riêng mình và chọn đầu tư vào quỹ chứng khoán để kiếm lợi nhuận chỉ là 10%.
Các tình huống thường gặp về chi phí cơ hội là gì?
Các tình huống thường gặp về chi phí cơ hội bao gồm:
- Đầu tư tiền vào một khoản tiết kiệm có lãi suất thấp hơn so với việc đầu tư vào các tài sản có lợi suất cao hơn.
- Chọn làm việc cho một công ty với mức lương thấp hơn so với việc làm cho một công ty khác với mức lương cao hơn.
- Quyết định sử dụng thời gian và tiền bạc cho một việc làm nhất định, ví dụ như đi du lịch, thay vì hoạt động khác, ví dụ như học thêm.
- Chọn hình thức đầu tư tài chính khác nhau, ví dụ như đầu tư vào chứng khoán, địa ốc hoặc tiền tệ.
Trong tất cả các tình huống này, chi phí cơ hội sẽ là khoản chi phí mà bạn phải chịu khi từ bỏ cơ hội kiếm được lợi nhuận cao hơn hoặc chọn lựa lợi nhuận thấp hơn.
Áp dụng chi phí cơ hội sao cho hiệu quả?
Áp dụng chi phí cơ hội là một kỹ năng quan trọng để giúp bạn đưa ra quyết định thông minh trong cuộc sống.
Bước 1: Xác định quyết định cần được đưa ra
Trước khi áp dụng chi phí cơ hội, bạn cần phải xác định rõ ràng quyết định mà bạn đang cân nhắc. Ví dụ, bạn đang suy nghĩ về việc đầu tư vào một cửa hàng trực tuyến hoặc mua một chiếc ô tô mới.
Bước 2: Liệt kê tất cả các lựa chọn có thể
Tiếp theo, bạn cần liệt kê tất cả các lựa chọn khả dĩ có thể. Ví dụ, nếu bạn quyết định đầu tư vào một cửa hàng trực tuyến, các lựa chọn khác có thể bao gồm đầu tư vào bất động sản hoặc đầu tư vào các công cụ tài chính khác.
Bước 3: Xác định chi phí cơ hội của mỗi lựa chọn
Sau khi liệt kê tất cả các lựa chọn có thể, bạn cần xác định chi phí cơ hội của mỗi lựa chọn. Chi phí cơ hội là giá trị tốt nhất mà bạn đã từ bỏ khi lựa chọn một lựa chọn nào đó. Ví dụ, nếu bạn đầu tư vào cửa hàng trực tuyến, chi phí cơ hội có thể là tiền thuê nhà để bán bất động sản.
Bước 4: So sánh và đánh giá các lựa chọn
Sau khi xác định chi phí cơ hội của mỗi lựa chọn, bạn cần so sánh và đánh giá chúng để đưa ra quyết định tốt nhất. Bạn cần cân nhắc chi phí cơ hội của từng lựa chọn, đánh giá ưu và nhược điểm của chúng, và xem xét các tác động đến tài chính, thời gian và các mặt khác của cuộc sống.
Bước 5: Đưa ra quyết định
Cuối cùng, bạn cần đưa ra quyết định dựa trên những thông tin và đánh giá đã thu thập được. Bạn nên chọn lựa chọn có chi phí cơ hội thấp nhất và tối đa hóa lợi ích của mình.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng chi phí cơ hội không phải là tất cả. Đôi khi, một lựa chọn có chi phí cơ hội cao hơn nhưng lại mang lợi ích lớn hơn. Trong trường hợp này, bạn phải xem xét các yếu tố khác để đưa ra quyết định tốt nhất.
Khi áp dụng chi phí cơ hội, bạn có thể đưa ra các quyết định thông minh và hiệu quả hơn. Đây còn là yếu tố giúp bạn đánh giá và so sánh các lựa chọn khác nhau để tìm ra lựa chọn tối ưu nhất dựa trên mục tiêu cũng như giới hạn của mình. Qua bài viết trên, Việc Làm 24h tin rằng bạn đã hiểu chi phí cơ hội là gì cũng như cách áp dụng công thức chi phí cơ hội hiệu quả. Chúc bạn luôn đưa ra các quyết định sáng suốt và khả thi nhất!
Xem thêm: Cross Selling là gì? Tuyệt chiêu bán hàng khiến khách hàng rút hầu bao
